ΕΞΗΚΙΑΣ

Αμφορέας τύπου Α, ύψος 61 εκ. 530 π.Χ. στο Βατικανό, Museo Gregoriano Etrusco
Ο Αχιλλέας και ο Αίας παίζουν πεντάγραμμα, ένα παιχνίδι που το επινόησε ο Παλαμήδης και παιζόταν με πεσσούς που τους μετακινούσαν πάνω σε πέντε γραμμές. Οι ήρωες, των οποίων τα ονόματα αναγράφονται, είναι τόσο αφοσιωμένοι στο παιχνίδι τους, ώστε το μόνο που τους ενδιαφέρει είναι οι ζαριές τους· ο Αχιλλέας ψιθυρίζει "τέσσερα" και ο Αίαντας "τρία". Έτσι, δεν έχουν αντιληφτεί την επίθεση των Τρώων. Την τελευταία στιγμή τους ειδοποίησε η Αθηνά και κατόρθωσαν να αποκρούσουν την επίθεση.
Το περιστατικό είναι γνωστό μόνο από παραστάσεις σε αγγεία, χωρίς αμφιβολία όμως οι αγγειογράφοι αντλούν το θέμα τους από παλιότερη επική διήγηση.



Περίπου το 530-525 π.Χ., οι Αθηναίοι κεραμείς και αγγειογράφοι προχωρούν σε καινοτομίες. Η σπουδαιότερη είναι η εφεύρεση του ερυθρόμορφου ρυθμού. Η τεχνική συνίσταται στην αντιστροφή της εντύπωσης του μελανόμορφου: μορφές στον ανοιχτό χρωματικό τόνο του πηλού πάνω στο βάθος του μαύρου βερνικιού με το οποίο καλύπτεται το αγγείο. Τα περιγράμματα ορίζονται με μια παχιά γραμμή, τη λεγόμενη ανάγλυφη, ενώ η γραμμή από αραιωμένο μελάνι χρησιμοποιείται για τις λεπτομέρειες της ανατομίας. Η τεχνική αυτή επιτρέπει την αλληλοκάλυψη των μορφών και την ακριβέστερη σχεδίαση πολύπλοκων στάσεων του ανθρώπινου σώματος. Έτσι οι συνθέσεις απελευθερώνονται από τη συμβατικότητα των μελανών μορφών

Κύλιξ, Πινακοθήκη του Μονάχου , παράσταση του ταξιδιού του Διόνυσου με πλοίο, 530 π.Χ.

ΕΧΣΕΚΙΑΣ ΕΠΟΕΣΕ

Ο Εξηκίας είναι ένας από τους σημαντικότερους αγγειογράφους. "Διακρίνεται για την ακρίβεια, τη σιγουριά, την καθαρότητα και την απαράμιλλη δεξιοτεχνία της γραμμής του. Αγαπά τη λεπτομέρεια και τη διακοσμητικότητα, φτάνοντας σε αποτελέσματα πραγματικά αξεπέραστα, χωρίς όμως να χάνεται και η συνολική εικόνα των συνθέσεών του. Συχνά απεικονίζει σκηνές που αναφέρονται σε χρονικές στιγμές πριν ή μετά την κύρια δράση. Προτιμά κυρίως τις ήρεμες στάσεις, χωρίς ωστόσο να απουσιάζουν εντελώς και οι ορμητικές, και αρκετές φορές μπορούμε να υποψιαστούμε στις εικονιζόμενες μορφές του την ψυχολογική τους κατάσταση και τον εσωτερικό τους κόσμο" και ήταν κι αυτός ταυτόχρονα κεραμέας και αγγειογράφος και οφείλει πολλά στην τεχνική και στην παράδοση μιας ομάδας (Λυδός, ο Ζωγράφος του Άμαση και, κορυφαίος όλων, ο Εξηκίας), από την οποία προήλθε, και που ονομάζεται συμβατικά "ομάδα Ε".Ξεχωρίζει για τα αγαλματώδη πρότυπα των μορφών του, τις αναπτυγμένες τρισδιάστατες πτυχώσεις των ρούχων, τα πλούσια κοσμήματα, τις καλοδουλεμένες πανοπλίες και τις φροντισμένες χαίτες των αλόγων. Οι καινοτομίες του εκτείνονται σ' όλους τους τομείς: πιθανόν αυτός πρώτος να χρησιμοποίησε το κόκκινο-κοραλλί χρώμα και να σχεδίασε τα γνωστά αποτροπαϊκά μάτια στις λεγόμενες "οφθαλμωτές" κύλικες. Επιπλέον, επιλέγει πρωτότυπους τρόπους για την απεικόνιση γνωστών μυθολογικών επεισοδίων, όπως στην περίπτωση της αυτοκτονίας του Αίαντα ή στην επιστροφή των Διόσκουρων.

Στη β' όψη του αγγείου εικονίζεται η επιστροφή των Διόσκουρων στο πατρικό τους σπίτι. Στη μέση εικονίζεται ο Κάστορας με το άλογό του, τον Κύλλαρο. Ο Κάστορας είναι στραμμένος προς τα αριστερά, προς τη μάνα του, τη Λήδα, που του προσφέρει λουλούδι. Στα δεξιά κάποιο παιδί μεταφέρει ένα ένδυμα πάνω σε κλισμό, το οποίο ίσως να προορίζεται για το γυμνό Πολυδεύκη που παίζει ανέμελα με το σκύλο του, στο αριστερό άκρο της σύνθεσης. Στα δεξιά εικονίζεται ο πατέρας των Διόσκουρων, ο Τυνδάρεος.

Στους αιώνες που πέρασαν, πολλές φορές τροποποιήθηκαν οι κανόνες του παιχνιδιού. Οι τελευταίες όμως σημαντικές αλλαγές έγιναν στην Ιταλία, την εποχή της Αναγέννησης όταν εξάλλου πολλοί καλλιτέχνες ξαναχρησιμοποίησαν τις μεθόδους του Εξηκία . Έτσι ο 15ος αιώνας έθετε την σφραγίδα του στο ελληνικό πνεύμα αλλά και στο τάβλι, που από τότε παραμένει αμετάβλητο.
Και επειδή πολλές φορές το μπερδεύουν με το σκάκι, ναι, και σκάκι έπαιζαν οι αρχαίοι Ελληνες...:


Όταν ο Βρετανός αρχαιολόγος Σερ Άρθουρ Έβανς πραγματοποιούσε ανασκαφές στον αρχαιολογικό χώρο της Κνωσού στα τέλη του 19ου αιώνα, έμεινε έκθαμβος όταν αντίκρισε μια μεγάλη πλάκα από ελεφαντόδοντο και πέτρα χρώματος μπλε, με γυάλινη επικάλυψη και χρυσά φύλλα. Το εντυπωσιακό αυτό εύρημα ήταν το «Μέγα Ζατρίκιον» που συνοδευόταν από πέντε πιόνια από ελεφαντόδοντο και είχε διαστάσεις 104Χ61 εκατοστά. Το «Μέγα Ζατρίκιον» ήταν ένα βασιλικό παιχνίδι ανάλογο με το σύγχρονο σκάκι και γι' αυτό ο χώρος που ανακαλύφθηκε ονομάστηκε «Διάδρομος του Ζατρικίου». Στην αρχική του μορφή απεικόνιζε ένα τέλειο ημερολόγιο με τέσσερα έτη, όπου οι 72 περιφερειακές γραμμές αντιστοιχούν σε 72 χρονικά διαστήματα των 20 λεπτών, δηλαδή μια 24ωρη μέρα (72Χ20 =1440 λεπτά = 24ώρες Χ 60 λεπτά = μία 24ωρη ημέρα).

Εξηκίας

Ο Αχιλλέας σκοτώνει τη βασίλισσα των Αμαζόνων Πενθεσίλεια.

Βρετανικό Μουσείο.

Πηγές: http://pyrron.blogspot.com/2009/07/blog-post_6871.html


http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/AR/ar.ag/Exekias.4.htm