ΡΑΙΝΧΑΡΤ ΧΑΙΝΤΡΙΧ.....το άλλο πρόσωπο του "χασάπη της Πράγας"

Ράινχαρντ Όιγκεν Τρίσταν Χάιντριχ…..στέλεχος των SS, ο δεύτερος στην ιεραρχία μετά τον Χάινριχ Χίμλερ…..θεωρήθηκε ο πρωτοστάτης της Τελικής Λύσης, δηλαδή του σχεδίου των Ναζί για το επαίσχυντο Εβραϊκό Ολοκαύτωμα…..τον αποκάλεσαν «Το ξανθό κτήνος», «ο Δήμιος Χάιντριχ» και «ο χασάπης της Πράγας»…..σίγουρα ήταν ο μοναδικός αξιωματούχος του Εθνικοσοσιαλισμού που φανταζόταν μια μελλοντική Γερμανία χωρίς τον Χίτλερ, ίσως και χωρίς τον ίδιο…..συζητήθηκε ακόμα και η διαδοχή του Χίτλερ από αυτόν…..και πολλοί συνεργάτες του –μετά τον πόλεμο-ισχυρίστηκαν πως αν ζούσε, τον Ιούλιο του 1944, θα υποστήριζε τους πραξικοπηματίες και επίδοξους δολοφόνους του Χίτλερ.


«Ο χασάπης της Πράγας» λοιπόν,…..κι όμως σύντροφοι σ’ όλη τη διάρκεια του Β’ ΠΠ η Τσεχία ήταν μια όαση ειρήνης στην κατεχόμενη Ευρώπη….οι πόλεις της δεν βομβαρδίστηκαν ποτέ…..αντίσταση ουσιαστικά δεν υπήρξε…..και όλα αυτά σίγουρα οφείλονται στη σχετικά ήπια πολιτική του «προστάτη του Γ’ Ράιχ», τοπικού γκαουλάιτερ και πιθανού διαδόχου του Χίτλερ Ράινχαρντ Χάιντριχ.

Στη βιβλιοθήκη μου υπάρχει –ενθύμιο απ’ τον πατέρα μου- το βιβλίο «Η ΜΑΥΡΗ ΤΑΞΗ, ιστορία των SS», εκδόσεις Πλανήτης, Αθήνα 1970 του αντιναζιστή ιστορικού Heinz Hohner (1926-2010), που για τον Χάιντριχ αναφέρει τα εξής:.....«έχοντας βασικά ως αποστολή του να αυξήσει την αποδοτικότητα του Προτεκτοράτου ο Χάιντριχ, αντί να υποβάλει το λαό σε στερήσεις, αυξάνει τις μερίδες τροφίμων 2.000.000 Τσέχων εργατών, δίνει 200.000 ζευγάρια παπούτσια στους εργαζόμενους σε πολεμικά εργοστάσια και επιτάσσει προς όφελος τους τα καλύτερα ξενοδοχεία της Βοημίας και της Μοραβίας για να τους εξασφαλίσει άνετες διακοπές.

 Η κοινωνική ασφάλιση των Τσέχων αναδιοργανώνεται πάλι προς όφελος των εργατών και των αγροτών. Η σχετική χαλάρωση που δημιουργήθηκε από τον Χάιντριχ στη Τσεχοσλοβακία, η επιφανειακή υποταγή του λαού στον Γερμανικό ζυγό, είναι κάτι που δε συμβιβάζεται και δεν προωθεί καθόλου τα ζητήματα της εξόριστης κυβέρνησης του Μπένες στο Λονδίνο. 

Η παθητικότητα των Τσέχων απέναντι στο Γερμανό κατακτητή, εμποδίζει πραγματικά τις διαπραγματεύσεις των συμμάχων και αμφισβητεί την ύπαρξη κι αυτής της ίδιας της κυβέρνησης στην εξορία, που έχει ανάγκη, για να επιβιώσει, από την υποστήριξη μιας δραστήριας αντίστασης. Όμως αυτή η αντίσταση δε θα εμφανιζόταν όσο οι Γερμανοί εξακολουθούσαν να εφαρμόζουν στη Τσεχοσλοβακία την πολιτική της χαλαρής κατοχής, που ήταν έργο του Ράινχαρντ Χάιντριχ. 

Λογική συνέπεια: Πρέπει να εξουδετερωθεί ο Χάιντριχ για να ξεπηδήσει έτσι ένα κύμα αντιποίνων τόσο σκληρών, ώστε να δοθεί ένα νεύρο στη Τσεχική αντίσταση. Στις 27 Μαΐου 1942 στο προάστιο Χολεσοβίτσε της Πράγας, δύο άνθρωποι που έχουν επιλεγεί από την κυβέρνηση του Μπένες για να δολοφονήσουν τον Χάιντριχ, οι υπαξιωματικοί Γιάν Κούμπις και Γιόζεφ Γκάμπκικ, πυροβόλησαν στο αυτοκίνητο του αξιωματούχου των SD. 

Ο Χάιντριχ τραυματίστηκε θανάσιμα και υπέκυψε στις 4 Ιουνίου 1942. Το Λονδίνο πέτυχε τους σκοπούς του.»

Τι συνέβη σύντροφοι τελικά στην Πράγα???.....ας πάρουμε τα πράγματα απ’ την αρχή…..και καλή ανάγνωση!!!

Η προσάρτηση της Τσεχοσλοβακίας στο Ράιχ

1.Είναι αλήθεια ότι αμέσως μετά τη προσάρτηση της Αυστρίας στο Ράιχ (Μάρτιος 1938), ο Χίτλερ είχε ήδη αποφασίσει την επόμενη του κίνηση…..την προσάρτηση της Τσεχοσλοβακίας…..χώρας με φυσικό πλούτο, ανεπτυγμένη βιομηχανία…..αλλά και με αρκετά ισχυρές ένοπλες δυνάμεις, που όμως δεν ήταν σε θέση ν’ αντισταθούν στους Γερμανούς.

2.Αφορμή και αίτιο για την προσάρτηση αποτέλεσε η Σουδητία -μια περιοχή της δυτικής Τσεχοσλοβακίας- στην οποία ζούσε συμπαγής Γερμανική μειονότητα κοντά τρεισήμισι εκατομμύρια κόσμος, αλλά ταυτόχρονα είχε και ιδιαίτερη στρατηγική σημασία για τους Γερμανούς, μιας και αποτελούσε την παραγωγικότερη περιοχή της χώρας –σκεφτείτε σύντροφοι ότι εκεί παραγόταν το 70% της παραγωγής σιδήρου και ηλεκτρικής ενέργειας-, διέθετε βιομηχανίες όπλων, αλλά και ισχυρά αμυντικά έργα στα σύνορά της με τη Γερμανία.

3.Όμως η διεκδίκηση της Σουδητίας απ’ τους Γερμανούς εγκυμονούσε πολλούς και σοβαρούς κινδύνους, μιας κι από τη μια η Γαλλία –με τη συνθήκη του Λοκάρνο- είχε αναλάβει επίσημα την υποχρέωση προστασίας της ακεραιότητας της Τσεχοσλοβακίας, αλλά κι από την άλλη η Σοβιετική Ένωση είχε επίσης υπογράψει συμφωνία αμοιβαίας στρατιωτικής βοήθειας με τους Τσεχοσλοβάκους…..παρόλα αυτά την άνοιξη και το καλοκαίρι του 1938 οι Γερμανοί άρχισαν να προετοιμάζουν το έδαφος για την προσάρτηση της Σουδητίας και απαίτησαν απ’ την κυβέρνηση της Τσεχοσλοβακίας, ισότητα μεταξύ της Γερμανικής Σουδητικής μειονότητας και των Τσεχοσλοβάκων…..κάτι, που όπως ήταν φυσικό, ο πρόεδρος της χώρας Μπένες αρνήθηκε.

3.Στην άλλη όχθη τώρα, οι Ευρωπαίοι ηγέτες της εποχής –προσκολλημένοι στην «πολιτική κατευνασμού»- θεώρησαν την προσάρτηση της Σουδητίας αναγκαίο μέτρο ώστε ν’ αποφευχθεί ο πόλεμος, παρακολουθούσαν από κοντά τα τεκταινόμενα…..και στις 15 Σεπτεμβρίου του 1938 ο Τσάμπερλεν –πρωθυπουργός της Αγγλίας- συμφώνησε –ανεπίσημα κατ’ αρχήν στην προσάρτηση της Σουδητίας στη Γερμανία, δήλωση με την οποία λίγες ημέρες αργότερα συμφώνησε και ο Γάλλος πρωθυπουργός Νταλαντιέ.


4.Και στις 30 Σεπτεμβρίου του 1938 ο Τσάμπερλεν, ο Νταλαντιέ και ο Χίτλερ συναντήθηκαν –με οικοδεσπότη τον Μουσολίνι- στο Μόναχο και –ερήμην των Τσεχοσλοβάκων- υπέγραψαν την ομώνυμη συμφωνία, σύμφωνα με την οποία η Τσεχοσλοβακία ήταν υποχρεωμένη να συνθηκολογήσει και να παραχωρήσει τη Σουδητία στη Γερμανία μέσα σε δέκα ημέρες, ενώ παράλληλα εγγυόταν την ανεξαρτησία και την ακεραιότητα της υπόλοιπης χώρας…..πέντε μέρες μετά ο Τσεχοσλοβάκος πρόεδρος Μπένες παραιτήθηκε…..και η κρίση έδειξε να έχει λήξει.



Ιστορικά μόνο σύντροφοι θα ήθελα ν’ αναφέρω δυο πραγματάκια για τη συνθήκη του Μονάχου μιας και δε θα μας απασχολήσει περισσότερο…..κατά πρώτον, σύμφωνα με τα απόρρητα ιστορικά αρχεία που άνοιξαν το 2008, τεκμηριώθηκε το γεγονός ότι Γαλλία και Βρετανία επιθυμούσαν να στρέψουν τον Χίτλερ ανατολικά, ώστε να φαγωθούν οι Γερμανοί με τους Σοβιετικούς, αλλά δεν τους βγήκε…..και δεύτερο το Μόναχο αποτέλεσε την αφετηρία της αλλαγής της εξωτερικής πολιτικής των Σοβιετικών, που θα προσπαθούσαν πλέον να προσεγγίσουν τους Γερμανούς…..και σήμερα η συμφωνία του Μονάχου θεωρείται η αφορμή για το Γερμανοσοβιετικό Σύμφωνο μη επίθεσης του 1939.


5.Τελικά βέβαια –και παρόλες τις συμφωνίες- στις 15 Μαρτίου του 1939 οι Γερμανοί εισήλθαν -για λόγους ιστορικούς, στρατηγικούς και πολιτικούς που τώρα δε μας αφορούν- και κατέλαβαν ολόκληρη τη Τσεχοσλοβακία χωρίς να συναντήσουν καμία αντίσταση…..και ο πρώην υπουργός Εξωτερικών Φον Νόιρατ ορίστηκε επίτροπος του Ράιχ…..θέση που διατήρησε μέχρι το Μάιο του 1941, οπότε ανέλαβε ο Χάιντριχ.


Ο Χάιντριχ στην Πράγα

6.Τον Μάιο του 1941 λοιπόν, ο Χίτλερ ανέθεσε –παρά τις αρχικές αντιρρήσεις των Χίμλερ και Μπόρμαν- στον στρατηγό των SS και αρχηγό της υπηρεσίας ασφαλείας του Ράιχ Ράινχαρντ Χάιντριχ τη θέση του επιτρόπου του Ράιχ στη Βοημία-Μοραβία -τη σημερινή Τσεχία- αντικαθιστώντας ξαφνικά τον Φον Νόιρατ, με κύρια αποστολή την αύξηση της βιομηχανικής παραγωγής της χώρας προς όφελος του Ράιχ, αποστολή στην οποία ο προκάτοχος του είχε αποτύχει οικτρά.

7.Και αν και το καλωσόρισμα των Τσέχων στον Χάιντριχ ήταν επιγραφές του στυλ «ο χασάπης της Πράγας» στους τοίχους της Πράγας…..ο ίδιος ήταν αποφασισμένος να πετύχει στην αποστολή του, αλλά και συνειδητοποιημένος ότι η επιτυχία του εξαρτιόταν απόλυτα από τις σχέσεις του με την εργατική τάξη του Προτεκτοράτου…..και είναι αλήθεια σύντροφοι, ότι από την πρώτη κιόλας στιγμή οι κινήσεις του ήταν τόσο εντυπωσιακές και απρόσμενες που άμεσα κέρδισαν τη συμπάθεια των Τσέχων.

8.Τι έκανε?.....Εξομοίωσε τα δελτία τροφίμων των Τσέχων εργατών με τα αντίστοιχα των Γερμανών, αλλά όχι μόνο!!!.....διένειμε επιπλέον δελτία τροφίμων, αλλά και άλλες επιπλέον παροχές στους Τσέχους εργάτες που απασχολούνταν στην πολεμική βιομηχανία…..εισήγαγε τη Γερμανική νομοθεσία και το Γερμανικό ωράριο εργασίας στους πολίτες του Προτεκτοράτου…..διέθεσε δωρεάν ρουχισμό και υποδήματα στους εργάτες…..τους προσέφερε διακοπές.

9.Και όχι μόνο…..επισκεπτόταν συχνά τα πιο πολλά εργοστάσια για να διαπιστώνει ότι οι εντολές του τηρούνται…..δεχόταν συχνότατα στο γραφείο του επιτροπές εργατών…..άκουγε και προσπαθούσε να λύσει τα προβλήματα τους…..έβγαινε συχνά στην Πράγα –εκτιμώντας ,παρά τις υποδείξεις του Γκέσκε αρχηγού της τοπικής Γκεστάπο, ότι δεν κινδυνεύει- και συνομιλούσε με τους πολίτες…..και η πολιτική του γρήγορα πέτυχε τα αναμενόμενα αποτελέσματα….. με αδιάψευστο μάρτυρα τις στατιστικές της εποχής.

10.Τα μέτρα που πήρε για τη δημόσια τάξη??.....σκληρά σύντροφοι –μη ξεχνάτε τη βιομηχανική σημασία της περιοχής, πολεμικό σιδηρουργείο την ονόμαζαν, για τους Γερμανούς-…..όμως πέτυχαν!!!.....και ο θάνατος παραμόνευε για τους αντίπαλους του καθεστώτος, τους Αγγλόφιλους κατάσκοπους και τους μαυραγορίτες…..και είναι αξιοσημείωτο το γεγονός, ότι τα τρόφιμα και τα χρήματα που κατάσχονταν απ’ τους μαυραγορίτες πάντα επιστρέφονταν –με τη βοήθεια της τοπικής αυτοδιοίκησης- στους Τσέχους…..και απ’ τα μέτρα αυτά δεν γλύτωσαν ούτε Γερμανοί που αναμείχθηκαν με τους μαυραγορίτες, ακόμη και μέλη του κόμματος ή αξιωματικοί των SS…..που δικάστηκαν και τιμωρήθηκαν σκληρά ή απελάθηκαν άμεσα στη Γερμανία.....και είναι βέβαιο σύντροφοι ότι αυτή η κατάσταση έφερε γκρίνιες και παράπονα.....όμως ο Χάιντριχ το βιολί του!!!

11.Το αποτέλεσμα???.....η Τσεχία του Χάιντριχ ήταν επί της ουσίας μια όαση μέσα σε μια Ευρώπη που σπαρασσόταν απ΄ τον πόλεμο και απολάμβανε τα προνόμια μιας ουδέτερης χώρας…..διαβάστε σύντροφοι!!!

12.Η τοπική αυτοδιοίκηση, η δημόσια τάξη, η παιδεία και η καλλιτεχνική ζωή λειτουργούσαν με την ευθύνη των Τσέχων -οι Γερμανοί διαχειρίστηκαν μόνο θέματα εξωτερικής πολιτικής και άμυνας-…..η Τσεχία δεν βομβαρδίστηκε ποτέ…..η ανεργία εξαφανίστηκε…..η καλλιτεχνική ζωή ήταν στο ζενίθ…..η βιομηχανική παραγωγή αυξήθηκε κατά 40%.....και κυρίως η έλλειψη τροφίμων για τους Τσέχους –την ίδια εποχή η πατρίδα μας λιμοκτονούσε- ήταν μηδαμινή σε σχέση με τους υπόλοιπους Ευρωπαίους…..και σίγουρα δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι οι αρχηγοί της Τσέχικης αντίστασης εκδηλώθηκαν ανοιχτά εναντίον οποιασδήποτε απόπειρας κατά της ζωής του Χάιντριχ……η κοινωνική πολιτική του γκαουλάιτερ, ο τρόπος που διαχειριζόταν τα προβλήματα και η επιθυμία του για λύσεις, αλλά κυρίως η συμπάθεια που έτρεφαν γι’ αυτόν οι Τσέχοι εργάτες γρήγορα έπιασε τόπο…..και είναι αλήθεια ότι ο Χίτλερ ήταν πολύ ικανοποιημένος με την επιλογή του…..και είναι επίσης αλήθεια ότι ο Χάιντριχ αντιμετώπισε πολλά και μεγάλα προβλήματα –κυρίως δυσαρέσκειας και αντιζηλίας- απ’ τους υψηλόβαθμους συντρόφους του.

13.Σκεφτείτε σύντροφοι, ότι όταν μια μικρή Τσέχικη εθνικοσοσιαλιστική οργάνωση -η Viajka- ζήτησε από τον Χάιντριχ να σχηματίσει εθελοντική στρατιωτική ομάδα που θα πολεμούσε στο πλευρό των Γερμανών…..όχι μόνο της αρνήθηκε, αλλά άμεσα έκλεισε και τα γραφεία της, σαφώς επιθυμώντας να έχει τους Τσέχους με το μέρος του.


Η άλλη πλευρά

14.Όλα αυτά σίγουρα δεν ευχαριστούσαν τον Τσώρτσιλ και τον Μπένες…..γιατί η κοινωνική πολιτική του Χάιντριχ, αλλά και η αποδοχή των Τσέχων που λογικά ακολούθησε, σαφώς τους δημιουργούσε εμπόδια αξεπέραστα να τους ξεσηκώσουν.

15.Κι αν τελικά αποφασίστηκε η αποστολή δύο Τσέχων πατριωτών –φυγάδων στη Βρετανία- πίσω στην πατρίδα για να δολοφονήσουν τον Επίτροπο…..ο σκοπός ήταν σαφής…..μιας και τα Γερμανικά αντίποινα που θ’ ακολουθούσαν θ’ άλλαζαν για πάντα τις διαθέσεις των Τσέχων…..όπως κι έγινε τελικά!!!


Η δολοφονία του Χάιντριχ
16.Οι δύο Τσέχοι πατριώτες –για την ιστορία Γιάν Κιούμπιτς και Γιόζεφ Γκάμπκικ- έφτασαν στην Τσεχία στις 27 Δεκεμβρίου 1941…..και άμεσα ήρθαν σ’ επαφή με τη Τσέχικη αντιστασιακή οργάνωση SOCOL, ώστε να γνωρίσουν τη κατάσταση που επικρατούσε στην Τσεχία.

17.Και η παρακολούθηση του Χάιντριχ ξεκίνησε…..και δεν χρειάστηκε πολύς χρόνος για ν’ αντιληφθούν ότι τα μέτρα ασφαλείας που λάμβανε κατά τις μετακινήσεις του ήταν αστεία…..και βρέθηκε και το σημείο της εκτέλεσης, κοντά στη συμβολή των οδών Αρμάντι και Χολεζοβίσκατς…..το μόνο που έλειπε ήταν ο κατάλληλος χρόνος.

18.Το πρώτο δεκαήμερο του Μαΐου του 1942, ο Χίτλερ απόλυτα ικανοποιημένος από την απόδοση του Χάιντριχ, αποφάσισε να του αναθέσει τη διοίκηση της Γαλλίας και του Βελγίου…..και οι Τσέχοι πατριώτες έλαβαν την πληροφορία ότι στις 27 του μήνα ο Χάιντριχ θα εγκατέλειπε την Πράγα οριστικά…..κι έτσι βρέθηκε κι ο κατάλληλος χρόνος.


19.Και στις 11 το πρωί της 27ης Μαΐου του 1942 ο Κιούμπιτς τραυμάτισε θανάσιμα τον Χάιντριχ με χειροβομβίδα…..που παρά τις απεγνωσμένες προσπάθειες των γιατρών, πέθανε από γάγγραινα στις 4 Ιουνίου.

20.Στις 7 Ιουνίου οι Τσέχοι διαδήλωσαν στην πλατείαWenzeiplatz της Πράγας εναντίον της δολοφονίας του επιτρόπου –αδιάψευστοι μάρτυρες, έστω και με στοιχεία προπαγάνδας, φωτογραφίες και επίκαιρα της εποχής- δείχνοντας τη δημοφιλία του.

21.Η κηδεία του Χάιντριχ έγινε στο Βερολίνο στις 9 Ιουνίου 1942.


Και τα δύσκολα ξεκίνησαν…..


Τα αντίποινα
22.Η εκδίκηση των Γερμανών ήταν πρωτοφανής και θηριώδης…..διωγμοί, συλλήψεις, κατεδαφίσεις ολόκληρων χωριών…..στις 11 Ιουνίου κατεδαφίστηκε το χωριό Λίνιτσε –όπου εκτελέστηκαν και εκατόν εβδομήντα άτομα, το χωριό σβήστηκε κυριολεκτικά απ τους χάρτες- και λίγο αργότερα το χωριό Λέκαζυ…..οι εκτελεστές ανακαλύφτηκαν –ο Κιούμπιτς αυτοκτόνησε λίγο πριν συλληφθεί και ο Γκάμπικ σκοτώθηκε σε μάχη με τους Γερμανούς στην ορθόδοξη εκκλησία των αγίων Κυρίλλου και Μεθοδίου όπου κρυβόταν-…..και όμως παρά τις έρευνες, τους διωγμούς και τις εκτελέσεις η δολοφονία του Χάιντριχ –τουλάχιστον ως προς τα κίνητρα και την ιδεολογία των εκτελεστών- παρέμεινε και παραμένει ένα μυστήριο άλυτο.



Επίλογος



24.Και το μόνο σίγουρο είναι ότι η δολοφονία του αποφασίστηκε, σχεδιάστηκε, οργανώθηκε κι εκτελέστηκε απ’ το Λονδίνο, σίγουρα για ένα και μόνο λόγο, την πολιτική του Χάιντριχ που ήταν και ο μόνος εχθρός του Λονδίνου στην προσπάθεια του να ξεσηκώσει τον έτσι κι αλλιώς απρόθυμο Τσέχικο λαό και να δημιουργήσει εστίες έντασης, αντίστασης και φθοράς.
25.Και ίσως το μεγάλο θύμα –τουλάχιστον σε ότι αφορά τη ζωή και τη δράση του Χάιντριχ στην Πράγα- να είναι η αλήθεια.

Αυτά σύντροφοι, γεια χαρά

mvgatos.blogspot.gr