Κάπνισμα & Εξαρτήσεις

Το κάπνισμα αποτελεί μια παγκόσμια κοινωνική πανδημία.


Η εξάρτηση από τη νικοτίνη θεωρείται σήμερα χρόνια νόσος με εξάρσεις, υφέσεις και υποτροπές. Καπνίζει το 1/3 του παγκόσμιου πληθυσμού (1,1 δισεκατομμύριο άτομα).
Πεθαίνουν κάθε χρόνο λόγω του καπνίσματος 3,5 εκατομμύρια άτομα και 19.000 μη καπνιστές εξαιτίας του παθητικού καπνίσματος.


Η τοξική-θανατηφόρα δράση της νικοτίνης κυμαίνεται από 40-60mg, και εξαρτάται από την ιδιοσυγκρασία του κάθε ατόμου.
Περίπου 70% των καπνιστών επιθυμούν να διακόψουν το κάπνισμα, 45% το επιχειρούν κάθε χρόνο χωρίς ιατρική παρέμβαση, αλλά μόλις 2% το επιτυγχάνουν. Κατά μέσο όρο, το κάπνισμα οδηγεί σε απώλεια 12 υγιών χρόνων ζωής και ελαττώνει τη διάρκεια ζωής κατά 8 χρόνια.









ΓΙΑΤΙ ΚΑΠΝΙΖΟΥΜΕ



Σύμφωνα με διάφορες έρευνες πού έχουν διεξαχθεί κατά καιρούς, οι κυριότεροι παράγοντες πού καθορίζουν την έναρξή του καπνίσματος είναι οι εξής:


συνήθεια γονέων, φίλοι, μεγαλύτερα αδέλφια, κοινωνικό περιβάλλον, σχέσεις, οικογενειακή δομή, επίπεδο εκπαίδευσης, κοινωνικό- οικονομικό επίπεδο, διαχείριση άγχους και καταπίεσης, κοινωνική αποδοχή.


Πολλές φορές το κάπνισμα αρχίζει τυχαία. Χωρίς να το πολυσκεφτούμε ακολουθούμε το κοινωνικό ρεύμα. Για αρκετούς από εμάς το κάπνισμα σημαίνει ότι έχουμε κάτι να κάνουμε. Μερικοί από εμάς θεωρούμε ότι το κάπνισμα μας ενεργοποιεί και μας βοηθά στην συγκέντρωση. Αρκετοί έφηβοι πιστεύουν ότι με το κάπνισμα ενηλικιώνονται. Για μερικούς το κάπνισμα αποτελεί ένα μέσον για να εισχωρήσουν και να ανήκουν στους σωστούς κύκλους-ομάδες. Ορισμένοι πιστεύουν πως καπνίζοντας αποκτούν κύρος, γεγονός που τους καθιστά αρεστούς. Άλλοι θεωρούν ότι αποκτούν αυτοπεποίθηση. Πολλοί καπνίζουν από περιέργεια. Άλλοι καπνίζουν από αντίδραση στους κανονισμούς. Αρκετοί επηρεάζονται από τη διαφήμιση. Όταν η συνήθεια εδραιωθεί, γίνετε εθισμός, γεγονός που καθιστά δύσκολη την διακοπή της.
Το κάπνισμα αποτελεί τον χειρότερο εθισμό.



ΤΥΠΟΙ ΚΑΠΝΙΣΤΩΝ



Γνώστες: γνωρίζουν σχετικά με το κάπνισμα, άλλα δεν έχουν αποφασίσει αν θα το σταματήσουν ή όχι.
Πειραματιζόμενοι: καπνίζουν σποραδικά, συχνά μεσολαβούν αρκετοί μήνες χωρίς να καπνίσουν.
Τακτικοί: καπνίζουν τακτικά όχι όμως συνεχώς.
Εθισμένοι: είναι εθισμένοι στη νικοτίνη και υποφέρουν από στερητικά συμπτώματα όταν δεν μπορούν να καπνίσουν.





Πυραμίδα Εθισμού









Αξιολόγηση της εξάρτησης από τη νικοτίνη

διαβάστε περισσότερα...



Η επιτυχία της διακοπής του καπνίσματος εξαρτάται από τον σωστό σχεδιασμό και λιγότερο από την θέληση :



Η επιτυχία της διακοπής του καπνίσματος εξαρτάται από την προσωπική βούληση

και θέληση του καπνιστή, τον σωστό σχεδιασμό, την τακτική ιατρική παρακολούθηση και την συχνή επικοινωνία των καπνιστών με το θεράποντα ιατρό.



Α/ Απόφαση: Αναγνωρίζουμε το πρόβλημας όχι σαν σταση ζωής αλλά σαν εθισμό.

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), το κάπνισμα αποτελεί την πρώτη και κύρια αναστρέψιμη αιτία θανάτου με δυνατότητα πρόληψης και αναγνωρίζεται πλέον ως «επιδημία».


Β/ Προετοιμασία: Σκεφτόμαστε καλά τους λόγους για τους οποίους θέλουμε να διακόψουμε το κάπνισμα, χωρίς να δεχόμαστε πίεση από το φιλικό περιβάλλον που δεν καπνίζει και προετοιμαζόμαστε για τους τρόπους αντιμετώπισης των δυσκολιών που θα αντιμετωπίσουμε.

Η σωστή προετοιμασία οδηγεί στην επιτυχία μειώνοντας τις πιθανότητες υποτροπής.

Αν έχουμε προσπαθήσει και πάλι στο παρελθόν έχουμε μία πολύτιμη εμπειρία

(γιατί αποτύχαμε ?) που μπορεί να αξιοποιηθεί στο τωρινό σχέδιο μας για την επιτυχία.!


Γ/ Πράξη: Ορίζουμε ημερομηνία διακοπής.


Δ/ Συντήρηση: Τακτική ιατρική παρακολούθηση και συχνή επικοινωνία με το θεράποντα ιατρό.

Η αύξηση του βάρους όταν διακόψουμε το κάπνισμα είναι ήπια και μπορούμε εύκολα να ελέγξουμε το βάρος σας.


Η επιλογή είναι δική μας. Με αυτόν τον τρόπο αποκτάμε υψηλή αυτοεκτίμηση και έλεγχο του εαυτού μας.













ΤΟ ΟΦΕΛΟΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΔΙΑΚΟΠΗ ΤΟΥ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ



20 λεπτά μετά η αρτηριακή πίεση και οι παλμοί της καρδίας επιστρέφουν σε φυσιολογικά επίπεδα. Βελτιώνεται η αιματική ροή των άνω και κάτω άκρων.
2 ώρες μετά η νικοτίνη απομακρύνεται από οργανισμό.
6 ώρες μετά τα επίπεδα οξυγόνου επανέρχονται στις αρχικές τιμές.
12 ώρες μετά το τοξικό μονοξείδιο του άνθρακα απομακρύνεται από τον οργανισμό.
24 ώρες μετά αρχίζει να μειώνεται ο κίνδυνος αιφνίδιου καρδιακού επεισοδίου.
48 ώρες μετά βελτιώνεται η όσφρηση και η αίσθηση της γεύσης.
2-12 εβδομάδες μετά έχουμε βελτίωση της αιματικής ροής με αντίστοιχη βελτίωση στο βάδισμα και τρέξιμο.
3-9 μήνες μετά έχουμε βελτίωση το αναπνευστικού συστήματος.
5 χρόνια μετά ο κίνδυνος για καρδιακό επεισόδιο μειώνεται στο μισό.
10 χρόνια μετά μειώνεται ο κίνδυνος για καρκίνο του πνεύμονα και ο κίνδυνος για καρδιακό επεισόδιο είναι ο ίδιος με εκείνον που δεν έχει καπνίσει ποτέ.


Η ΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΒΕΛΟΝΙΣΜΟΥ ΣΤΟ ΚΑΠΝΙΣΜΑ



Πώς είναι δυνατόν μερικές μεταλλικές βελόνες στο δέρμα ή στους μυς να μειώνουν την ένταση των συμπτωμάτων έλλειψης νικοτίνης (στέρηση), να βοηθούν τον αυτοέλεγχο, να δημιουργούν απέχθεια στον καπνό; Πώς δρα ο βελονισμός ως μέσο απεξάρτησης από το κάπνισμα;

Μετά από χρόνια ερευνών, η απάντηση στα ερωτήματα αυτά έχει δοθεί (αν και όχι πλήρως).


Δράση νικοτίνης: Η χρήση της νικοτίνης λειτουργεί διεγερτικά στον οργανισμό.
Η χρόνια χρήση της την κάνει να κυριάρχηση στο αυτόνομο νευρικό σύστημα.
Ως αποτέλεσμα έχουμε μια αυξημένη και ταχεία λειτουργία του νευρικού συστήματος.
Ο εθισμός στην νικοτίνη είναι τώρα συνεχής και μόνιμος.

Ρυθμίζει όλους τους φυσιολογικούς μηχανισμούς και ελέγχει την ορμονική ιεράρχηση.

Η διακοπή της νικοτίνης ανεξάρτητα από τον τρόπο θεραπείας προκαλεί συμπτώματα.

Αυτό το ονομάζουμε γενικά στερητικό σύνδρομο και αφορά κάθε ουσία που προκαλεί εξάρτηση.
Η αλήθεια είναι ότι τα συμπτώματα αυτά δεν είναι ιδιαίτερα σοβαρά και διαρκούν μόλις λίγα 24ωρα.
Πιο συγκεκριμένα, οι μικρές (αλλά συχνές) δόσεις νικοτίνης λειτουργούν διεγερτικά στον οργανισμό (κυρίως στο αυτόνομο νευρικό σύστημα). Το κάπνισμα ωθεί το νευρικό σύστημα σε ταχείς ρυθμούς λειτουργίας.


Κατά τη διάρκεια του καπνίσματος αυξάνει η αρτηριακή πίεση (5-10 mmHg), αυξάνουν οι καρδιακοί παλμοί, επιταχύνεται ο ρυθμός της αναπνοής, αυξάνει η επιθετικότητα και η ετοιμότητα, πολλαπλασιάζονται οι περισταλτικές κινήσεις του στομάχου και του εντέρου ενώ παρατηρείται χαλάρωση των σκελετικών και των αναπνευστικών μυών. Η νικοτίνη δρα διεγερτικά και στις ορμόνες. Αυξάνει τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα και τη παραγωγή ινσουλίνης ενώ επιταχύνει τη συμπύκνωση των αιμοπεταλίων παράγοντας θρόμβους.

Η χρόνια λήψη αυτού του ψυχοδραστικού φαρμάκου που ονομάζεται νικοτίνη και μάλιστα από την αναπνευστική οδό (οι εισπνεόμενες ουσίες δρουν αμεσότερα) προκαλεί, όπως αναφέρθηκε και στην αρχή, εθισμό. Το νευρικό σύστημα μαθαίνει να ζει, να εργάζεται, να διασκεδάζει, να χαίρεται, να λυπάται, να χαλαρώνει ή να γλεντάει στο ρυθμό που του επιβάλλει η νικοτίνη.Έτσι, λίγες ώρες μετά το τελευταίο τσιγάρο εμφανίζονται τα συμπτώματα έλλειψης νικοτίνης.

Σαν τέτοια περιγράφονται: ευερεθιστότητα, εκνευρισμός, νευρικότητα, αίσθημα ανησυχίας, αμηχανία στα χέρια, τρέμουλο στα χέρια, έλλειψη συγκέντρωσης, αϋπνία ή υπνηλία, ακεφιά, μελαγχολία, κόπωση, τάση για φαγητό, κεφαλαλγίες, έντονη διάθεση και έντονη σκέψη για τσιγάρο και πολλά άλλα.

Μοιραία λοιπόν, η προσπάθεια διακοπής του καπνίσματος επηρεάζει άμεσα το νευρικό σύστημα το οποίο με τη δική του γλώσσα δηλώνει την ανισορροπία που εμφανίζεται.


Το σώμα μας διαθέτει ένα σημαντικό οπλοστάσιο το οποίο δεν μπορεί πάντοτε να ενεργοποιηθεί από μόνο του.
Με τις ειδικές τεχνικές του βελονισμού, μεγάλος αριθμός ενδογενών ουσιών (ουσίες που παράγονται από κύτταρα ή ιστούς του σώματος) μεταφέρονται με την κυκλοφορία του αίματος, με το εγκεφαλονωτιαίο υγρό και με τις νευρικές ίνες σε ειδικά κύτταρα – στόχους στον εγκέφαλο (ενδορφινεργικούς, σεροτονινεργικούς και ντοπαμινεργικούς νευρώνες του εγκεφάλου). Εκεί, οι ουσίες αυτές μιμούνται την δράση της νικοτίνης «συμπληρώνοντας» με ενδογενείς ουσίες το κενό που δημιουργείται από την έλλειψη της.


Μία από τις δράσεις του βελονισμού είναι να μειώσει την ένταση των συμπτωμάτων αυτών,να ανακουφίσει από την ψυχική πίεση, το άγχος, τη κατάθλιψη, την ένταση και το αίσθημα κενού (έλλειψη) που προκαλείται μετά από τη διακοπή της μακρόχρονης χρήσης μιας εξαρτησιογόνου ουσίας.
Ο βελονισμός ενεργοποιεί ομοιοστατικούς μηχανισμούς άμυνας. Μετά την θεραπεία με τον βελονισμό έχουμε αύξηση της φυσιολογικής παράγωγης ενδογενών ουσιών οι οποίες αναπληρώνουν την έλλειψη της νικοτίνης στα κύτταρα-στόχους.
Τα κύτταρα αρχίζουν να λειτουργούν με τα φυσιολογικά ερεθίσματα που γίνονται αντιληπτά με την ευφορία και την ζωτικότητα που παρουσιάζει το άτομο



Πολλές μελέτες που σχετίζονται με απεξάρτηση από ουσίες αναφέρουν ότι ο βελονισμός αυξάνει την ανάγκη για θετική δράση, δημιουργεί ζωτικότητα και ευφορία, βοηθά το μυαλό να σκεφθεί καθαρά και να ελέγξει την επιθυμία.
Η δουλειά του βελονισμού είναι να μειώσει στο ελάχιστο τη δική σας προσπάθεια.



Συμπτώματα στέρησης από τη νικοτίνη

διαβάστε πςρισσότερα...



ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ



Τα στατιστικά στοιχεία που προέρχονται πάλι από τις Ηνωμένες Πολιτείες, 38 εκατομμύρια Αμερικανοί έχουν διακόψει το κάπνισμα τα τελευταία 15 χρόνια ενώ 50 εκατομμύρια άτομα (περίπου το 25,7% του ενήλικου πληθυσμού) συνεχίζουν να καπνίζουν.
Κάθε χρόνο 1,3 εκατομμύρια Αμερικανοί σταματούν το κάπνισμα.
Οι υπόλοιποι δεν προσπαθούν σοβαρά φοβούμενοι τις παρενέργειες από την έλλειψη νικοτίνης και τις αλλαγές που η έλλειψη τσιγάρου θα φέρει στη ζωή τους. Στοιχεία για την Ελλάδα δεν υπάρχουν, εκτιμάται όμως ότι τα 2/3 (70%) των καπνιστών θέλουν να διακόψουν το κάπνισμα. Αναφορικά με τα ποσοστά επιτυχίας, μόνο το 2,5 % των καπνιστών καταφέρνουν από μόνοι τους να κόψουν το κάπνισμα. Αντίθετα, οι διάφορες μέθοδοι διακοπής του καπνίσματος φαίνεται να είναι αποτελεσματικές στο 20 – 40% των καπνιστών. Παρόμοιο ποσοστό επιτυχίας ανακοινώνεται και με τον βελονισμό (από 40-75%).



Ο Βελονισμός είναι μία φυσική μέθοδος απεξάρτησης από τη νικοτίνη, ανώδυνη, ακίνδυνη και προσιτή. Με μία έως πέντε επισκέψεις, ανάλογα με την ιδιοσυγκρασία, την ψυχική και σωματική κατάσταση του ατόμου, το περιβάλλον στο οποίο ζει και εργάζεται, την χρήση ή όχι ψυχοφαρμάκων κλπ, μπορεί να απαλλαγεί ο καπνιστής από την εξάρτησή του.
Δεν έχουν ιδιαίτερη σημασία τα χρόνια και ο αριθμός των τσιγάρων που καπνίζει. Σημασία έχει να προσπαθήσει όταν αισθανθεί έτοιμος.











ΠΡΩΤΌΚΟΛΛΟ NADA (National Acupuncture Detoxification Association )



Το Acudetox είναι έναι πρωτόκολλο ωτοβελονισμού για τη θεραπεία των εθισμών.
Η μέθοδος άρχισε να χρησιμοποιείτε απο το 1973 μετά απο μελέτες του θωρακοχειρουργού Δρ Wen στο Χονγκ Κονγκ.
Το 1985 ιδρύθηκε στην Η.Π.Α η National Acupuncture Detoxification Association (NADA).
Η μέθοδος χρησιμοποιείται με επιτυχία και είναι σε θέση να ανακουφίσει τα σωματικά και ψυχικά συμπτώματα οποιασδήποτε ψυχότροπης ουσίας.

Η μέθοδος που εφαρμόζεται στο ιατρείο δεν είναι τυποποιημένη, αλλα εφαρμόζεται σε συνδυασμό με σωματόβελονισμο για καλύτερα αποτελέσματα.


Πριν από τη θεραπεία, αξιολογούμαι την κατάσταση της υγείας του καπνιστή:
α) ιατρικό έλεγχο (κλινική εξέταση) και συμπληρώση του ερωτηματολόγιου του Fagerström για να εκτιμηθεί ο βαθμός εξάρτησης από το κάπνισμα και που ταξινομεί τους καπνιστές σε τέσσερα επίπεδα εξάρτησης 1) ήπια (0-2), 2) μεσαία (3-4), 3) ισχυρή και

4) πολύ ισχυρή (5-6),
β) ατομική ψυχολογική υποστήριξη με δυνατότητα ομαδικής θεραπείας,
γ) τακτική παρακολούθηση και τηλεφωνική επικοινωνία,
δ) αιματολογικό check up, για την εκτίμηση του καρδιαγγειακού κινδύνου και πιθανή ανάγκη λήψης άλλων άμεσων μέτρων πρόληψης ή διενέργεια επιπρόσθετων εξετάσεων, φλεγμονών και βιταμινών απαραίτητες προϋποθέσεις για την γενικότερη διατήρηση της υγείας και ευεξίας.


ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΤΣΙΓΑΡΟ



Η καθηγήτρια Ιατρικής Χριστίνα Γκράτζιου, μέλος της ερευνητικής ομάδας και πρόεδρος της Επιτροπής Ελέγχου του Καπνίσματος στην Ευρωπαϊκή Πνευμονολογική Εταιρεία, επισημαίνει ότι «δεν γνωρίζουμε ακόμα το κατά πόσο τα μη εγκεκριμένα προϊόντα νικοτίνης, όπως τα ηλεκτρονικά τσιγάρα, είναι ασφαλέστερα από τα κανονικά τσιγάρα, παρά τους ισχυρισμούς των ανθρώπων του μάρκετινγκ ότι είναι λιγότερο επιβλαβή».


Η σχετικα γρήγορα βελτίωση αφορά την γενικότερη φυσική κατάστασης του οργανισμού μεσω του ανοσοποιητικού συστήματος, με μείωση του βήχα, των πρωινών εκκρίσεων βλέννης, της δύσπνοιας, βελτίωση της αυτοπεποίθησης, βελτίωση της ψυχολογικής κατάστασης, αύξηση αντοχής, βελτίωση της γεύσης και της όσφρησης, συγκέντρωσης – εργασιακής απόδοσης.


ΑΠΟΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ



Κατά μέσο όρο, χρειάζονται 3-4 προσπάθειες για να την διακοπή του καπνίσματος.

Ο μεγαλύτερος κίνδυνος υποτροπής συμβαίνει κατά τους πρώτους τρεις μήνες, και πάντα πρέπει να θυμόμαστε ότι η θεραπεία γίνεται για τον εαυτό μας.
Η επιτυχία αγγίζει το 70%.





ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΑ & ΦΑΡΜΑΚΟΔΥΝΑΜΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΝΙΚΟΤΙΝΗΣ ΣΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ



Με το κάπνισμα αναπτύσσεται θερμοκρασία 650-700 C στο κύριο ρεύμα του καπνού του τσιγάρου που εξατμίζει την νικοτίνη και κατακαίει το μεγαλύτερο ποσοστό της. Το "μέσο" τσιγάρο περιέχει 8-9 mg νικοτίνης, από τα οποία ο καπνιστής εισπνέει περίπου 1 mg. Με την είσοδο των ατμών της νικοτίνης στους πνεύμονες απορροφάται ταχύτατα από το κυκλοφορούν αίμα και διαπερνά πολύ εύκολα τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό, ένα είδος "φίλτρου" το οποίο προστατεύει το κεντρικό νευρικό σύστημα από βλαβερές ουσίες που θα εισέρχονταν στην κυκλοφορία του αίματος. Κατά μέσον όρο αρκούν μόλις 7 δευτερόλεπτα για να φθάσει η νικοτίνη στον εγκέφαλο μετά την εισπνοή του καπνού. Η ημιζωή της νικοτίνης στο σώμα είναι περίπου 2 ώρες και εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Αναφέρεται πως 1/60 γραμμαρίου νικοτίνης (λιγότερο από μισή σταγόνα) στη γλώσσα του ανθρώπου προκαλεί τον θάνατο.
Στην εγκυμοσύνη, η νικοτίνη διαπερνά εύκολα τον πλακούντα και έχει βρεθεί στο αμνιωτικό υγρό που περιβάλλει το έμβρυο, όπως επίσης και στο αίμα των νεογνών. Ακόμη, νικοτίνη έχει βρεθεί και στο γάλα θηλασμού καπνιστριών.



ΧΗΜΙΚΕΣ ΟΥΣΙΕΣ ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΟΝΤΑΙ ΣΤΟΝ ΚΑΠΝΟ ΤΟΥ ΤΣΙΓΑΡΟΥ







Όταν καίγεται ο καπνός, δημιουργούνται περισσότερες από 5.000 χημικές ουσίες ή συστατικά του νέφους καπνού. Περίπου 100 από αυτά τα συστατικά του νέφους καπνού έχουν προσδιοριστεί από τις αρχές δημόσιας υγείας ως αιτίες που σχετίζονται με το κάπνισμα, συμπεριλαμβανομένων των καρδιαγγειακών παθήσεων (καρδιοπάθειες), του καρκίνου του πνεύμονα και της χρόνιας αποφρακτικής πνευμονοπάθειας (εμφύσημα, χρόνια βρογχίτιδα).

Η νικοτίνη διεισδύει στους πνεύμονες και φτάνει στον εγκέφαλο μέσα από την κυκλοφορία του αίματος σε λιγότερο από 10 δευτερόλεπτα.

Ο καπνιστής θα πεθάνει 14 χρόνια νωρίτερα.


Ανιλίνη = Βασικό χημικό συστατικό χρωμάτων.
Αρσενικό = Ισχυρό δηλητήριο που μπορεί να σκοτώσει κάθε ζωντανό οργανισμό πολύ γρήγορα. Χρησιμοποιείται στην κατασκευή εντομοκτόνων, ποντικοφάρμακων κλπ και προκαλεί καρκίνο της ουροδόχου κύστης, των νεφρών, των πνευμόνων και του ήπατος. Επίσης προκαλεί δυσκολίες στην ακοή, πάχυνση του δέρματος και μυρμηγκιάσματα στα χέρια και τα πόδια.
Ακετόνη = Ισχυρό διαλυτικό που χρησιμοποιείται ευρέως, ακόμα και για το ξέβαμμα του βερνικιού των νυχιών.
Αμμωνία = Καυστική ουσία που περιέχεται σε δραστικά υγρά καθαρισμού (π.χ. υγρά για πατώματα) και είναι ιδιαίτερα επικίνδυνη αν την εισπνεύσει κάποιος.
Βουτάνιο = Εύφλεκτο υγρό που χρησιμοποιείται στους αναπτήρες. Εξαιρετικά επιβλαβές για τον άνθρωπο.
Βενζόλιο = Καρκινογόνος κυκλικός υδρογονάνθρακας με ισχυρές διαλυτικές ιδιότητες, που χρησιμοποιείται στη βιομηχανία καυσίμων και τη χημική βιομηχανία. Είναι αποδεδειγμένα καρκινογόνο, ακόμα και σε μικρές ποσότητες, ιδιαίτερα για άτομα κάτω των 18 ετών.
Γομολάκα = Χρησιμοποιείται στην επιπλοποιία ως βασικό συστατικό των γυαλιστικών του ξύλου. Αρκετές μπογιές και βερνίκια περιέχουν ως βάση τους τη γομολάκα.
Ζάχαρη = Αυξάνει τον εθισμό στην νικοτίνη.
Θειικό οξύ = Εκπομπές ηλεκτρικών σταθμών.
Κάδμιο = Εξαιρετικά επιβλαβές μέταλλο που χρησιμοποιείται στην κατασκευή μπαταριών και προκαλεί καρκίνο του πνεύμονα, καθώς και χρόνιες παθήσεις στο συκώτι, τα νεφρά και τα οστά.
Κυανιούχο άλας = Θανατηφόρο δηλητήριο που χρησιμοποιήθηκε από τους Ναζί στους θαλάμους αερίων. Χρησιμοποιείται επίσης στην κατασκευή ποντικοφάρμακων.
Μεθάνιο = Χρησιμοποιείται ως καύσιμο για πυραύλους. Εξαιρετικά επιβλαβές για τον άνθρωπο.
Μόλυβδος = Μπαταρίες, ατμοί πετρελαίου .
Μονοξείδιο του άνθρακα = Aοσμο, δηλητηριώδες αέριο που εκπέμπεται και από τις εξατμίσεις των αυτοκινήτων.
Νικοτίνη = Εντομοκτόνο.
Νιτρικό οξύ = Εκπομπές από ηλεκτρικούς σταθμούς.
Ραδόνιο = Ραδιενεργό αέριο.
Οξικό οξύ = Ξίδι.
Πολώνιο-210 = Ραδιενεργό κατάλοιπο.
Τολουόλιο = Βιομηχανικός διαλύτης.
Τετραχλωράνθρακας = Υγρό στεγνού καθαρισμού .
Υδροκυάνιο = Βιομηχανικός ρύπος.
Φορμαλδεΰδη = Χημική ουσία με έντονη οσμή, που χρησιμοποιείται στη συντήρηση των πτωμάτων και περιέχεται σε διάφορες κόλλες και τυπογραφικές ουσίες. Η εισπνοή της φορμαλδεΰδης μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρή κρίση άσθματος, ιδίως τα βρέφη και τα μικρά παιδιά.
DDT = Εντομοκτόνο.





Οι μη καπνιστές που υποβάλλονται σε παθητικό κάπνισμα έχουν αυξημένο κίνδυνο κατά 20% έως 30% να παρουσιάσουν καρκίνο του πνεύμονα



ΕΞΑΡΤΗΣΕΙΣ

Η χρήση των τοξικών ουσιών, που διαφοροποιούν τη σκέψη, είναι τόσο παλιά όσο και η ανθρωπότητα. Ακόμα και στους αρχαίους καιρούς, ήταν γνωστό ότι η χρήση μιας τοξικής ουσίας, είτε για ιατρικούς λόγους, είτε για ψυχαγωγία, είχε καμιά φορά ανεπιθύμητες επιδράσεις.
Τα ναρκωτικά είναι ουσίες που επιδρούν στον εγκέφαλο και για αυτό προκαλούν εθισμό. Οι άνθρωποι που τα χρησιμοποιούν θέλουν να βιώσουν τις συνέπειες των ναρκωτικών.
Η επανειλημμένη χρήση μερικών τοξικών ουσιών μπορεί να οδηγήσει σε μια αλλαγή του τρόπου, με τον οποίο συναλλάσσονται ο τοξικομανής και η ουσία.
Η ικανότητα του τοξικομανούς να διαλέξει τον τόπο και το χρόνο της χρήσης της τοξικής ουσίας μειώνεται βαθμιαία.

Η προσαρμοστικότητα και η αυτονομία χάνονται.
Στις ακραίες περιπτώσεις, ο τοξικομανής φαίνεται να είναι τελείως ανήμπορος να ελέγξει τη χρήση της τοξικής ουσίας, είναι ολοκληρωτικά αφοσιωμένος στον τρόπο, που χρησιμοποιεί την τοξική ουσία και στο πώς θα εξασφαλίσει την προμήθεια της.

Για μερικές εκατοντάδες χρόνια, οι λόγιοι και οι απλοί άνθρωποι συζητούσαν για τις αιτίες αυτής της απώλειας της πλαστικότητας και για το πώς θα έπρεπε να την ονομάσουν. Υπήρξε τέτοια σύγχυση για τη σημασία των όρων «τοξικομανία» και «εθισμός», ώστε μια Επιτροπή Ειδικών της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας, το 1965, εγκατέλειψε αυτούς τους όρους και πρότεινε τον πιο ουδέτερο όρο «εξάρτηση από την τοξική ουσία».

Η επιτροπή όρισε αυτή την εξάρτηση ως εξής:

‘’Μια κατάσταση, ψυχική και καμιά φορά σωματική, που απορρέει από την αλληλεπίδραση ενός οργανισμού που βρίσκεται στη ζωή και μιας τοξικής ουσίας και χαρακτηρίζεται από αντιδράσεις συμπεριφοράς και άλλες, αντιδράσεις που εμπεριέχουν πάντα μια επιτακτική ψυχική ανάγκη να παίρνει κανείς την τοξική ουσία, είτε περιστασιακά, είτε συνεχώς, για να βιώνει την ψυχική ενέργεια που έχει η ουσία και καμιά φορά για να αποφύγει το δυσάρεστο συναίσθημα, που προκαλεί
η απουσία της. Μπορεί να υπάρχει ή να μην υπάρχει ανοχή. Το άτομο μπορεί να αναπτύξει εξάρτηση σε μια ή και περισσότερες από μια τοξική ουσία’’.

Τα μέλη της επιτροπής ένιωθαν μεγαλύτερη άνεση με τη φαρμακολογία παρά με την ψυχιατρική, την ψυχολογία και την κοινωνιολογία και προσπάθησαν να κατηγοριοποιήσουν τους τύπους εξάρτησης από την τοξική ουσία, ορίζοντας κάθε φορά την ουσία. Αναγνώρισαν, ότι ήταν αδύνατο να περιγράψουν την κάθε τοξική ουσία χωριστά και προσπάθησαν να φτιάξουν κατηγορίες τοξικών ουσιών έτσι ώστε, οι επιδράσεις της ουσίας και τα σχήματα συμπεριφοράς που παρατηρούνται, όταν αναπτυχθεί εξάρτηση, να είναι παρόμοια.
Η επιτροπή πρότεινε εννιά κατηγορίες ή ομάδες ουσιών, που προκαλούν εξάρτηση.
Αλκοόλες- βαρβιτουρικά. Αμφεταμινομιμητικές ουσίες: Κάνναβη (μαριχουάνα, χασίς). Κοκαΐνη. Παραισθησιογόνα (LSD και παρόμοιες ουσίες).

Οπιούχα και οπιοειδή: ο όρος οπιούχο χρησιμοποιείται, συνήθως, για ουσίες που κατασκευάζονται άμεσα ή έμμεσα από το όπιο και έχουν δράση ανάλογη με της μορφίνης. Οπιοειδή είναι ένας πιο ευρύς όρος, που εμπεριέχει τα οπιούχα και μια ευρύτατη ποικιλία συνθετικών ουσιών, που έχουν παρόμοια δράση με της μορφίνης. Πτητικά διαλύματα. Καπνός.
Παρόλο που μια τέτοια ταξινόμηση, με βάση τις ομάδες των τοξικών ουσιών, είναι χρήσιμη, τα άτομα που τις χρησιμοποιούν δεν ταιριάζουν πάντα σε αυτές τις κατηγορίες. Πολλοί χρησιμοποιούν διαφορετικές ουσίες, ανάλογα με τη διαθεσιμότητα τους, το κόστος, την επιθυμία να βιώσουν την αλληλεπίδραση πολλαπλών ουσιών, την πιθανότητα να συλληφθούν, αν χρησιμοποιήσουν μια συγκεκριμένη ουσία, ή την επιθυμία της στιγμής. Πολλοί που αρχίζουν με μια τοξική ουσία, και χρησιμοποιούν αργότερα άλλες.


ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΕΞΑΡΤΗΣΗ

Παλιά πίστευαν, ότι μόνο η τοξική ουσία που προκαλεί ‘’σωματική εξάρτηση’’ δηλαδή δημιουργεί βιολογικές αλλαγές έτσι, ώστε να εμφανίζονται συμπτώματα αποστέρησης, όταν το άτομο σταματά να χρησιμοποιεί την ουσία, μπορούσε να προκαλέσει και ένα σοβαρό σύνδρομο εξάρτησης. Οι τοξικές ουσίες, που δεν προκαλούσαν τέτοιες αλλαγές, δημιουργούσαν μόνο ‘’εθισμό’’ ή ‘’ψυχολογική εξάρτηση’’. Αυτή η διαφοροποίηση μπορεί να οδηγήσει σε παρανοήσεις. Όταν κανείς σταματά το κάπνισμα δεν υποφέρει από συμπτώματα αποστέρησης, που να είναι τόσο εμφανή ή προβλεπόμενα, όσο όταν σταματά να παίρνει ηρωίνη.

Και στις δύο όμως περιπτώσεις τα σχήματα συμπεριφοράς είναι πολύ δύσκολο να τροποποιηθούν.
Υπάρχει ένας αριθμός τοξικών ουσιών, που αν δοθούν επανειλημμένα για μεγάλο χρονικό διάστημα, δημιουργούν σωματική εξάρτηση και για αυτό παρατηρείται το σύνδρομο αποστέρησης, όταν σταματήσουν. Αλλά για πολλές από αυτές τις ουσίες, το σύνδρομο δεν συνοδεύεται απαραίτητα από έντονο δυσάρεστο συναίσθημα, άγχος ή έντονη επιθυμία να πάρει το άτομο κάποια άλλη τοξική ουσία.
Έτσι η σωματική εξάρτηση δεν είναι απαραίτητο να σημαίνει "τοξικομανία" ή "ψυχολογική εξάρτηση".



ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΜΟΥ ΕΙΝΑΙ ΕΞΑΡΤΗΜΕΝΟ

Υπάρχουν μερικές ουσίες που δημιουργούν στο χρήστη την ανάγκη χρήσης της συγκεκριμένης ουσίας. Αυτή η ανάγκη είναι διαφορετική από την ευχαρίστηση να δοκιμάσει κάποιος ξανά κάτι που του άρεσε. Αυτού του είδους οι ουσίες μπορούν να δημιουργήσουν μια κατάσταση που το άτομο συνεχίζει να κάνει χρήση ουσιών που θα ήθελε να σταματήσει. Όταν συμβαίνει αυτό, ο χρήστης δεν είναι κύριος της χρήσης της ουσίας αλλά είναι η ουσία που έχει γίνει κύρια της ύπαρξης του. Θα χρειαστεί υπερβολικά δυναμική πράξη θέλησης από μέρους του χρήστη για να επανακτήσει έλεγχο στη ζωή του. Υπάρχουν πολλοί που δε φαίνεται να διαθέτουν τη δύναμη θέλησης που απαιτείται για να σταματήσουν τη χρήση τέτοιων ουσιών. Σκεφτείτε, για παράδειγμα, τον αριθμό των ατόμων που θα ήθελαν να σταματήσουν να καπνίζουν, αλλά παρ’ όλα αυτά εξακολουθούν να το κάνουν. Ο λόγος είναι γιατί ο καπνός είναι πολύ εξαρτησιογόνα ουσία.
Η χρήση κάποιων ουσιών γίνεται έμμονη ιδέα σε αρκετούς ανθρώπους, σε σημείο που ζουν μόνο και μόνο για να ικανοποιήσουν αυτή τους την εμμονή.

Υπάρχουν κάποιες ουσίες που έχουν την ιδιότητα να γίνονται το πιο σημαντικό πράγμα στη ζωή του χρήστη. Όταν μια ουσία μετατρέπεται στο πιο σημαντικό πράγμα της ζωής κάποιου, τότε μπορούμε με σιγουριά να ισχυριστούμε πως αυτό το άτομο είναι εξαρτημένο.
Η λειτουργία των πολύ εξαρτησιογόνων ουσιών στηρίζεται στην απομίμηση μιας λειτουργίας του οργανισμού που παρέχει απόλαυση και ανακούφιση. Όταν συμβαίνει αυτό, ο εγκέφαλος αντιλαμβάνεται την ικανοποίηση της λειτουργίας και σταματά να παράγει τη δική του φυσιολογική ανακούφιση. Το πρόβλημα είναι πως αυτή η πλαστή λειτουργία διαρκεί όσο διάστημα η ουσία ρέει στις φλέβες του χρήστη. Όταν εξασθενίσει η δράση της, χρειάζεται νέα δόση για να συνεχίσει να ικανοποιείται η λειτουργία.

Ό εγκέφαλος είναι ανίκανος να αρχίσει αμέσως την παραγωγή της φυσικής απόλαυσης και ανακούφισης και έτσι ο χρήστης, νιώθοντας τον επερχόμενο αναπόφευκτο πόνο να γίνεται όλο και πιο έντονος, θα κάνει τα πάντα για να πάρει το προσωρινό αναπλήρωμα. Για το εξαρτημένο άτομο η αναπλήρωση αυτού του αποθέματος μπορεί να καταλήξει το πιο σημαντικό πράγμα στη ζωή του.

Αυτές οι ουσίες, δεδομένης της πλήρους αφοσίωσης του εξαρτημένου ατόμου, θα παρέχουν προσωρινή ανακούφιση, και ο εφοδιασμός εξαρτάται από το χρήστη. Αυτές οι ουσίες έχουν την ικανότητα να γίνονται κυρίαρχοι της ζωής του χρήστη. Είναι ευρέως γνωστός ο ρόλος της θεραπευτικής ομάδας και η σημασία του στη διαδικασία της απεξάρτησης. Η θεραπευτική ομάδα πλαισιώνεται από επαγγελματίες διαφόρων ειδικοτήτων και ρόλων, όπως ψυχίατροι, ψυχολόγοι, νοσηλευτές, κοινωνικοί λειτουργοί και ειδικοί θεραπευτές.
Η Μονάδα Ψυχολογικής Απεξάρτησης Τοξικομανών <<18 ΑΝΩ>> αποτελεί το μοναδικό Κλειστό Πρόγραμμα Απεξάρτησης από ουσίες, χωρίς τη χορήγηση υποκατάστατων. Ο τρόπος με τον οποίο παρέχει τις υπηρεσίες του στους χρήστες και τις οικογένειες τους, είναι το προϊόν μιας ολοκληρωμένης προσπάθειας των επιστημόνων και θεραπευτών που το πλαισιώνουν (Ζαγανιάρης & Μακρογιάννη, 2000).

Οι ψυχοεκπαιδευτικές δραστηριότητες λειτουργούν συνοδευτικά της ψυχοθεραπείας. Μέσα από τη συμμετοχή στο σύνολο των ομαδικών δραστηριοτήτων της κοινωνικής επανένταξης δημιουργούνται οι όροι για την ανασυγκρότηση της προσωπικότητας. Όλα εμπεριέχονται σε αυτό που αποκαλούμε θεραπευτικό πλαίσιο, έναν τόπο με φιλοσοφία, αξίες και αρχές που συμβάλλει στη διαμόρφωση της νέας ταυτότητας του θεραπευόμενου. Ο ρόλος του θεραπευτή και πιο συγκεκριμένα του συντονιστή της κάθε ψυχοεκπαιδευτικής δραστηριότητας είναι καταλυτικός, διότι κατά κάποιον τρόπο είναι ένας ‘’καθοδηγητής’’, είναι εκείνος ο οποίος δείχνει ‘’δρόμους’’, διευρύνοντας τους ορίζοντες της σκέψης και των επιλογών των θεραπευόμενων.

Η θεραπευτική διαδικασία στην οποία εντάσσεται ο εξαρτημένος εθελοντικά έχει ως σκοπό της:

Να βοηθήσει τον εξαρτημένο να κατανοήσει τους λόγους που τον οδήγησαν στην εξάρτηση.
Να τον βοηθήσει να κατακτήσει την αυτοδυναμία του.
Να αποκτήσει την ικανότητα να αντιμετωπίζει τις δυσκολίες της ζωής του.
Να δημιουργεί σχέσεις οικογενειακές, φιλικές, εργασιακές, κοινωνικές.
Να αναπτύσσει ενδιαφέροντα, να συμμετέχει ενεργά στην κοινωνική ζωή.


ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Σύμφωνα με όλα τα παραπάνω αξίζει να σημειωθεί ότι, οι μέθοδοι και οι τεχνικές, που δουλεύονται, σε άτομα εξαρτημένα από ουσίες και με πιθανές συναισθηματικές διαταραχές, έχουν στόχο, την πνευματική και ψυχική ισορροπία. Την αρμονική ανάπτυξη και συμφιλίωση, του «Εγώ» του τοξικομανή, με το «Εμείς» τον έξω από αυτόν, το διαφορετικό, το «Άλλο». Ένας στόχος που για να γίνει πράξει, δεν θα πρέπει να είναι υπόθεση μόνο των συντονιστών της ομάδας, αλλά υπόθεση όλης της θεραπευτικής ομάδας. Ειδικότερα η συνεργασία, ομαδικών ψυχοθεραπευτών, ατομικών ψυχοθεραπευτών, και συντονιστών της ομάδας, είναι αναγκαία, για την ξεκάθαρη εικόνα των ιδιαίτερων στοιχείων του κάθε παιδιού ξεχωριστά, για πιο αποτελεσματική θεραπευτική αντιμετώπιση του κάθε προβλήματος.

Ευάγγελος Μουστακάκης 
MD, MSc Ιατρός, Βελονιστής