Τα τελευταία χρόνια μαίνεται ένας πόλεμος μεταξύ αυτών που υποστηρίζουν πως το γάλα είναι μια βασική και αναγκαία τροφή και αυτών που θεωρούν πως η κατανάλωση γάλακτος είναι τόσο ανήθικη, όσο και επικίνδυνη. Δε θα σταθούμε στο πρώτο σκέλος, διότι η βιομηχανία γάλακτος όντως χρησιμοποιεί εκατομμύρια ζώα για να καλύψει τις διατροφικές απαιτήσεις των ανθρώπων, με ότι αυτό συνεπάγεται για την ευζωία αυτών των ζώων. Αντιθέτως, θα επικεντρωθούμε στα δεδομένα σχετικά με το καλό ή κακό που προκαλεί στον ανθρώπινο οργανισμό η συστηματική κατανάλωση γαλακτοκομικών.
Εδώ και αρκετά χρόνια, έχει φτάσει και στην Ελλάδα η ''μόδα'' της μη κατανάλωσης ζωικών προϊόντων οποιασδήποτε προέλευσης. Η τάση αυτή, βασίζεται στη σωστή αντίληψη πως για να καλυφθούν οι ανάγκες των ανθρώπων σε ζωικά προϊόντα, εκατομμύρια ζώα πρέπει να πεθάνουν ή να υποφέρουν. Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται και η ρητορική ενάντια στη κατανάλωση γαλακτοκομικών. Όπως θα δούμε παρακάτω, η άποψη αυτή έχει κάποια βάση. Ωστόσο, τα συμπεράσματα όσον αφορά την επίπτωση της κατανάλωσης γάλακτος στην ανθρώπινη υγεια, παραμένουν ασαφή. Άξια αναφοράς είναι και η περιβαλλοντική επιβάρυνση από τη βιομηχανία κρέατος-γαλακτοκομικών.
Πριν λίγο καιρό, επιστήμονες που μελετούν τη μούμια του Ότζι, που πέθανε πριν 5.300 χρόνια στις Άλπεις, ανακάλυψαν στο γονιδίωμά του πως είχε δυσανεξία στη λακτόζη. Βέβαια, αυτό δεν αποτελούσε πρόβλημα μιας και εκείνη την εποχή και σε εκείνο το σημείο, οι άνθρωποι δεν είχαν εξημερώσει τις αγελάδες και δεν κατανάλωναν γάλα. Έκτοτε πολλά έχουν αλλάξει. Τα γαλακτοκομικά προϊόντα μπήκαν στο διαιτολόγιο του ανθρώπου και σήμερα η κατανάλωσή τους είναι σχεδόν παγκόσμια. Το γάλα αποτελεί τη βασική αρχική τροφή όλων των θηλαστικών και των ανθρώπων. Μόνο οι άνθρωποι όμως συνεχίζουν να το καταναλώνουν μετά το βρεφικό απογαλακτισμό.
http://www.nature.com/articles/ncomms1701
Σήμερα, περίπου 1 στους 10 ανθρώπους, έχει δυσανεξία στη λακτόζη όπως ο Ότζι. και 2 στους 100 ενδέχεται να εμφανίσουν σοβαρή και επικίνδυνη αλλεργία στο γάλα. Από εκεί πέρα, υπάρχουν και αυτοί που πιστεύουν πως το γάλα συνδέεται με τη πρόκληση σοβαρών ασθενειών όπως ο καρκίνος.
http://www.scielo.br/pdf/bjmbr/v40n11/6816.pdf
Ο Παράγοντας Ανάπτυξης Ένα της Ινσουλίνης (IGF-1), έχει συνδεθεί με πολλές μορφές καρκίνου, συμπεριλαμβανομένου του καρκίνου του προστάτη και του καρκίνου του μαστού. Ο IGF-1 έχει συσχετιστεί με την ορμόνη rBGH, που θα δούμε παρακάτω. Σύμφωνα με κάποιες μελέτες, η κατανάλωση αγελαδινού γάλακτος μπορεί να συνδέεται με την αύξηση πιθανότητας εμφάνισης των ανωτέρω μορφών καρκίνου.
Σύμφωνα με μια μελέτη, η καζεΐνη του γάλακτος, βρέθηκε να ευνοεί την ογκογένεση σε ποντίκια. Υπάρχουν επίσης ενδείξεις πως επιδρά σημαντικά στο πολλαπλασιασμό των καρκινικών κυττάρων του προστάτη. Γενικότερα, η κατανάλωση ζωικής πρωτεΐνης, έχει επανειλημμένως συνδεθεί με την αύξηση της πιθανότητας καρκινογένεσης. Ακόμη και εδώ όμως, το ζήτημα είναι αμφιλεγόμενο. Αυτό που ουδείς αμφισβητεί, είναι πως οι διατροφικές συνήθειες του ανθρώπου, παίζουν σημαντικότατο ρόλο στη πιθανότητα να εμφανίσει καρκίνο.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4166373/
http://www.forbes.com/sites/alicegwalton/2014/03/04/the-protein-puzzle-meat-and-dairy-may-significantly-increase-cancer-risk/#5f8964f1ba18
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3712342/pdf/nihms462637.pdf
Πρόσφατη μελέτη έδειξε πως η αυξημένη πρόσληψη ασβεστίου μέσω γάλακτος, μπορεί να προστατεύσει από το καρκίνο του παχέος εντέρου. Για τον καρκίνο του μαστού, υπάρχουν αντικρουόμενα ευρήματα και η πιθανότητα το γάλα να παίζει κάποιο ρόλο, έγκειται στα είδη των λιπαρών που περιέχει και σε πιθανούς μολυσματικούς παράγοντες που περιέχονται σε αυτό. Μέχρι σήμερα, η σύνδεση δεν είναι σαφής. Οι ειδικοί πάντως τονίζουν τη σημασία της πρόσληψης ασβεστίου για τον οργανισμό και ο ευκολότερος τρόπος είναι μέσω της κατανάλωσης γαλακτοκομικών. Γενικά, οι μέχρι σήμερα μελέτες δεν έχουν απαντήσει οριστικά εάν το γάλα προκαλεί καρκίνο.
http://www.cancerresearchuk.org/about-cancer/cancers-in-general/cancer-questions/does-milk-cause-cancer
Ορμόνες και Αυξητικοί Παράγοντες
Στις ΗΠΑ χορηγείται στις αγελάδες, από το 1993, η rBGH, μια ισχυρή αυξητική ορμόνη που βοηθά στην αύξηση παραγωγής γάλακτος. Αυτή η ορμόνη, προκαλεί με τη σειρά της μαστίτιδες στα ζώα για την αντιμετώπιση των οποίων, χρησιμοποιούνται αντιβιοτικά. Σύμφωνα με την Αμερικανική Αντικαρκινική Εταιρία, δεν υπάρχουν επαρκή δεδομένα πως τα ανωτέρω μπορούν να προκαλέσουν προβλήματα υγείας σε ανθρώπους και επομένως δεν παίρνει θέση επί του θέματος (has no formal position regarding rBGH).
http://www.cancer.org/cancer/cancercauses/othercarcinogens/athome/recombinant-bovine-growth-hormone
Πολλές υπηρεσίες όπως η FDA, το National Institutes of Health το υπουργείο υγείας των ΗΠΑ και ο ΠΟΥ, διαβεβαιώνουν για την ασφάλεια της κατανάλωσης αγελαδινού γάλακτος.
http://www.babycenter.com/0_bovine-growth-hormone-and-milk-what-you-need-to-know_12493.bc
Μια έρευνα του 2015 έδειξε πως οι ορμόνες που περιέχονται στο γάλα, μπορεί να αποτελούν παράγοντα κινδύνου για την εμφάνιση καρκίνου στους ανθρώπους και παραπέμπει σε περισσότερες μελέτες.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4524299/
Ωστόσο το περιοδικό στο οποίο δημοσιεύτηκε η εν λόγω έρευνα δεν είναι ιδιαίτερα αξιόπιστο γεγονός που δείχνει την ανάγκη για περισσότερες πληροφορίες. Για παράδειγμα η εν λόγω μετά-ανάλυση του 2005 δηλώνει ότι η υπερβολική κατανάλωση γαλακτοκομικών μπορεί να συνδέεται με αμυδρή αύξηση στις πιθανότητες εμφάνισης καρκίνου του προστάτη χωρίς να είναι απολύτως βέβαιο.
http://jnci.oxfordjournals.org/content/97/23/1768.full.pdf
Επίσης έχουμε μια ανασκόπηση ερευνών (review) σύμφωνα με την οποία δε φαίνεται σύνδεση μεταξύ της κατανάλωσης γαλακτοκομικών και καρκίνου του μαστού, όπως έχουν ισχυριστεί κάποιες έρευνες.
http://ajcn.nutrition.org/content/80/1/5.full.pdf
Και τέλος έχουμε μια πρόσφατη μετά-ανάλυση πάνω στο θέμα η οποία δίνει μια λίγο πιο απόλυτη απάντηση δηλώνοντας πως μετά την ανάλυση των εξεταζόμενων ερευνών δε βρέθηκε σύνδεση μεταξύ της κατανάλωσης γάλακτος και εμφάνισης καρκίνου.
evaluating-the-links-between-intake-of-milkdairy-products-and-cancer
Με λίγα λόγια το ζήτημα είναι ακόμα προς εξέταση με το βάρος τον αποδείξεων μέχρι στιγμής να τείνει προς την άποψη ότι το γάλα αποτελεί ασφαλή τροφή η οποία συνδέεται σε ελάχιστο βαθμό με την εμφάνιση συγκεκριμένων τύπων καρκίνου. Σε κάθε περίπτωση χρειάζονται πιο καλά σχεδιασμένες και έγκυρες μετά-αναλύσεις ώστε να έχουμε πιο ξεκάθαρη εικόνα για την επιστημονική συναίνεση ως προς αυτό το θέμα.
Επιστρέφοντας όμως στην μελέτη του 2015, αξίζει να σημειωθεί πάντως πως η κατανάλωση της συγκεκριμένης ορμόνης μέσω γάλακτος, δε σημαίνει ότι θα απορροφηθεί από τον ανθρώπινο οργανισμό. Το γαστρεντερικό σύστημα των ενηλίκων, δεν έχει τη δυνατότητα να την απορροφήσει. Αντιθέτως, στα βρέφη υπάρχει πιθανότητα να περάσει στον οργανισμό, αλλά με τη παστερίωση, η rBGH, καταστρέφεται σχεδόν ολοκληρωτικά.
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4524299/
Αξίζει να σημειωθεί πάντως πως η κατανάλωση της συγκεκριμένης ορμόνης μέσω γάλακτος, δε σημαίνει ότι θα απορροφηθεί από τον ανθρώπινο οργανισμό. Το γαστρεντερικό σύστημα των ενηλίκων, δεν έχει τη δυνατότητα να την απορροφήσει. Αντιθέτως, στα βρέφη υπάρχει πιθανότητα να περάσει στον οργανισμό, αλλά με τη παστερίωση, η rBGH, καταστρέφεται σχεδόν ολοκληρωτικά.
http://scienceblogs.com/aetiology/2012/06/19/growth-hormones-in-milk-mythfact/
Στην ΕΕ, η χρήση αυξητικών ορμονών έχει απαγορευτεί από το 2000. Η κατάργηση όμως έγινε με την αιτιολογία της προστασίας της ευζωίας των αγελάδων και όχι για υγειονομικούς λόγους.
http://www.cancerresearchuk.org/about-cancer/cancers-in-general/cancer-questions/can-the-hormones-in-milk-affect-breast-cancer
Παρά τους αυστηρούς κανόνες της ΕΕ στη χρήση ορμονών και φαρμάκων στα βοοειδή, μια τουλάχιστον έρευνα του Πανεπιστημίου Jaen στην Ισπανία, ανακάλυψε τουλάχιστον 17 ουσίες σε δείγματα αγελαδινού γάλακτος, συμπεριλαμβανομένων αντιβιοτικών, αντιφλεγμονωδών και ορμονών. Οι ερευνητές όμως τόνισαν πως η ποσότητες που βρέθηκαν, ήταν εξαιρετικά ισχνές και δε θα μπορούσαν να έχουν καμία επίδραση στον ανθρώπινο οργανισμό.
Παραγωγή γάλακτος
Το 2011, παρήχθησαν 730 εκατομμύρια τόνοι γάλακτος από 260 εκατομμύρια αγελάδες. Από τον συνολικό ανθρώπινο πληθυσμό των 7,4 δις ανθρώπων σήμερα, τα 6 δις καταναλώνουν γαλακτοκομικά προϊόντα. Οι Έλληνες βρίσκονται στη 13η θέση παγκοσμίως (στοιχεία 2011) στη κατανάλωση γαλακτοκομικών με 49,1 λίτρα γάλακτος, 23,4 κιλά τυριού και 0,7 κιλά βουτύρου κατά κεφαλή. Η Ελλάδα βρίσκεται στη 3η θέση παγκοσμίως στη παραγωγή πρόβειου γάλακτος με 705.000 τόνους ετησίως και στη 10η θέση παραγωγής κατσικίσιου γάλακτος με 340.000 τόνους ετησίως.
Η περιβαλλοντική επιβάρυνση της βιομηχανίας κρέατος-γαλακτοκομικών
Το οικολογικό αποτύπωμα της βιομηχανίας κρέατος-γαλακτοκομικών, είναι τεράστιο. Η παραγωγή βόειου κρέατος ευθύνεται ανά θερμίδα για την απελευθέρωση στο περιβάλλον πενταπλάσιας ποσότητας αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου, αλλά και εξαπλάσιου αζώτου, το οποίο ρυπαίνει τα νερά, ενώ χρειάζεται 11 φορές περισσότερο νερό για άρδευση και χρησιμοποιεί 28 φορές περισσότερη γη, αναφέρει η μελέτη η οποία δημοσιεύεται στην επιθεώρηση Proceedings of the National Academy of Sciences.
Αξίζει να σημειωθεί ότι -στη μελέτη- το χοιρινό, τα πουλερικά, τα γαλακτοκομικά και τα αυγά είχαν τόσο παρόμοιο περιβαλλοντικό ίχνος ώστε δεν υπήρχε ουσιαστική στατιστική διαφορά ανάμεσά τους. Οι αγελάδες, αντιθέτως, διέφεραν από όλα τα υπόλοιπα που καταλήγουν στο πιάτο μας, ενώ δεν έγινε κανένας υπολογισμός για την περιβαλλοντική επιβάρυνση που προκαλείται από τις ιχθυοκαλλιέργειες και την παραγωγή λαχανικών. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς του Αμερικανού καθηγητή, ο μέσος Αμερικανός που θα απορρίψει από το τραπέζι του το βόειο κρέας και θα το αντικαταστήσει με χοιρινό θα «εξοικονομήσει» περίπου 600 κιλά διοξειδίου του άνθρακα κατ’ έτος. Τα ανωτέρω, ισχύουν στον ίδιο βαθμό και για τη βιομηχανία γάλακτος.
http://www.kathimerini.gr/777260/article/epikairothta/perivallon/to-vodino-kreas-kostizei-poly-sto-perivallon
Συμπέρασμα
Οι μεγαλύτεροι κρατικοί και διεθνείς οργανισμοί διαβεβαιώνουν για την ασφάλεια της κατανάλωσης γαλακτοκομικών προϊόντων. Το ζήτημα της περιβαλλοντικής επιβάρυνσης, θα πρέπει να θεωρείται δεδομένο. Υπάρχουν επίσης αρκετές έγκυρες έρευνες που καλούν σε επανεξέταση των δεδομένων και τη λήψη μέτρων. Από φιλοζωικής απόψεως, η βιομηχανία γάλακτος έχει δεχθεί σφοδρότατη κριτική, συνήθως δικαιολογημένη, για τη μεταχείριση των γαλακτοπαραγωγικών ζώων. Σίγουρα υπάρχουν δεδομένα, τόσο υπέρ, όσο και κατά της κατανάλωσης γάλακτος. Ενδεχομένως θα ήταν γόνιμο, το όλο ζήτημα να επανεξεταστεί υπό το πρίσμα όλων των ανωτέρω παραγόντων.
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου