Ολοι έχουμε ακούσει για τους καλικάντζαρους! Σήμερα συνέλεξα για εσάς μερικές πραγματικές μαρτυρίες. Αλλά ας ξεκινήσουμε με λίγα λόγια για τους καλικάντζαρους από την Ελληνική παράδοση!
Καλικάντζαροι
Ελληνική δοξασία [αρχαίας καταγωγής] «δαιμόνιων» που σύμφωνα με σύγχρονη δοξασία εμφανίζονται κατά το Δωδεκαήμερο [25 Δεκεμβρίου – 6 Ιανουαρίου]. Σύμφωνα με τη λαϊκή δοξασία τις μέρες αυτές τα «νερά είναι αβάφτιστα» και οι καλικάντζαροι βγαίνουν από τη γη για να πειράξουν τους ανθρώπους και να τους ανακατέψουν τα σπίτια, διότι είναι άτακτοι και τους αρέσουν τα παιχνίδια. Αυτοί ζουν στον κάτω κόσμο και τρέφονται με φίδια, σκουλήκια, κτλ.
Μορφή – Χαρακτηριστικά
Ο λαός τους φαντάζεται με διάφορες μορφές κατά περιοχή με κοινό γνώρισμα την ασχήμια τους. Κατά Αραχωβίτικη περιγραφή αυτοί είναι: «κακομούτσουνοι» και «σιχαμένοι», «καθένας τους έχει κι απόνα κουσούρι, άλλοι στραβοί, άλλοι κουτσοί, άλλοι μονόματοι, μονοπόδαροι, στραβοπόδαροι, στραβόστομοι, στραβοπρόσωποι, στραβομούρηδες, στραβοχέρηδες, ξεπλατισμένοι, ξετσακισμένοι και κοντολογής όλα τα κουσούρια και τα σακατιλίκια του κόσμου τα βρίσκεις όλα πάνω τους».
Συνήθως φαντάζονται νάνοι, αλλά και ψηλοί, σκουρόχρωμοι, με μαλλιά μικρά και ατημέλητα, μάτια κόκκινα, δόντια πιθήκου, δασύτριχοι, χέρια και νύχια πιθήκου, πόδια γαϊδάρου ή το ένα γαϊδάρου και το άλλο ανθρώπινο, [«μισοί γαϊδούρια και μισοί άνθρωποι όπως λένε στη Σύρο] αλλά και σαν «μικροί σατανάδες» – [σατανοπαίδια όπως λένε στη Νάξο], άλλοτε γυμνοί και άλλοτε ρακένδυτοι με σκούφο [οξυκόρυμβο] από γουρουνότριχες και με παπούτσια άλλοτε σιδερένια και άλλοτε με τσαρούχια ή τσαγγία.
Η τροφή τους κυρίως ακάθαρτη: σκουλήκια, βαθράκοι [=βάτραχοι], φίδια, ποντίκια κ.ά. χωρίς αυτό να σημαίνει ότι αποστρέφονται τα εδέσματα του Δωδεκαήμερου.
Είναι πολύ ευκίνητοι ανεβαίνουν στα δένδρα πηδούν από στέγη σε στέγη σπάζοντας κεραμίδια κάνοντας μεγάλη φασαρία. Και ότι βρουν απλωμένα τα ποδοπατούν. Άμα βρουν ευκαιρία κατεβαίνουν από τις καμινάδες στα σπίτια και μαγαρίζουν τα πάντα.
Σε μερικά μέρη τους καλικάντζαρους τους συνοδεύει η μάνα τους η «Καλικατζαρού» που τους «ορμηνεύει» τι να πειράξουν. Σε κάποια νησιά οι καλικάντζαροι έρχονται με τις γυναίκες τους ή μόνο οι γυναίκες τους οι «καλικαντζαρίνες»! Και προκειμένου οι νοικοκυραίοι να αποφύγουν ένα τέτοιο συρφετό ρίχνουν στα κεραμίδια κομμάτια από χοιρινό ή λουκάνικα ή ξηροτήγανα! Στη Νάξο τις γυναίκες των καλικάντζαρων τις αποκαλούν «Καλοκυράδες» για να τις καλοπιάσουν [εξευμενίσουν], ενώ στην Κωνσταντινούπολη «Βερβελούδες». Ο αρχηγός των καλικάντζαρων στην παλιά Αθήνα λεγόταν «κωλοβελόνης» ενώ στη Θεσσαλία «αρχι-τζόγιας» (και «τζόγιες» οι καλικάντζαροι) στη δε Κωνσταντινούπολη «Μαντρακούκος». Στη δε Νάξο οι καλικάντζαροι φαντάζουν και χορευταράδες, αρπάζουν όποιον βρουν τη νύκτα και τον στροβιλίζουν στο χορό μέχρι να πέσει λιπόθυμος, ο γνωστός χορός των καλικάντζαρων.
Διαμονή
Οι καλικάντζαροι έρχονται [βγαίνουν] την παραμονή των Χριστουγέννων, [στη Σκιάθο: με πλοιάριο, στην Οινόη: με χρυσή βάρκα, στην Ικαρία: επί των φλοιών των καρυδιών] από «το κάτω κόσμο» τον Άδη. Συνήθη μέρη που μένουν μετά τον ερχομό τους είναι οι μύλοι, τα γεφύρια, τα ποτάμια και τα τρίστρατα [μεγάλα μονοπάτια] όπου παραμονεύουν μόνο κατά τη νύκτα και φεύγουν με το τρίτο λάλημα του πετεινού.
Εκτός του Δωδεκαήμερου τον υπόλοιπο χρόνο μένουν στα έγκατα της γης και πριονίζουν το δέντρο που κρατά τη γη[παραλλαγή του μυθικού Άτλαντα]. Βγαίνουν δε στην επιφάνεια κοντά στο τέλος της εργασίας τους, από το φόβο μήπως τελικά η ετοιμόρροπη γη τους πλακώσει [στη Μακεδονία: για να γιορτάσουν πρόσκαιρα τη νίκη τους], όταν δε κατεβαίνουν βρίσκουν το δέντρο ακέραιο και ξαναρχίζουν το πριόνισμα. Το δένδρο των Χριστουγέννων συμβολίζει αυτή ακριβώς την ακεραιότητα και τη Θεϊκή δύναμη και προστασία με την παρουσία του Χριστού.
Περιγραφές θεάσεων
Μαρία [41 ετών] :
Στα 23 μου χρόνια βρέθηκα στη Βοστώνη για σπουδές. Πήγα να ξαπλώσω κι εμφανίστηκαν. Ηταν παραμονή Χριστουγέννων, 24 Δεκεμβρίου. Τα έβλεπα και δεν τα έβλεπα. Σαν να ήταν αόρατα αλλά εγώ κατάφερνα να τα δω! Κάτι σαν δυο διαστάσεις. Υπήρχαν σε άλλη διάσταση κι εγώ τα άκουγα καθαρά, αλλά δεν τα έβλεπα. Κάτι σαν να αναβοσβήνει ένα φως. Σαν να άνοιγε παράθυρο εκεί που στεκόντουσαν και ξαφνικά εμφανίστηκαν μπροστά μου σαν να πέρασαν στη διάστασή μας. Ηταν Κοντόχοντρα, περίπου 1 μέτρο στο ύψος, πίσσα μαύρα και γυαλιστερά, κεφάλια σαν τα γκρέμλινς, ίδια μάτια και φρύδια και στόμα, μυτερά αυτιά. Το κεφάλι πιο μεγάλο από το σώμα. Δεν θυμάμαι να είχαν ουρές, γιατί με κοιτούσαν, δε γύρισαν πλάτη. Θυμάμαι τα τσιριχτά γέλια τους και τις τσιμπιές που μου έχωναν στο πόδι. Ηταν γυαλιστερά. Μαύρο γυαλιστερό, χωρίς φολίδες στο δέρμα τους. Απλά λείο δέρμα.
Για μένα, το πιο απίστευτο όλων είναι το ότι τα είδα τελικά. Δηλαδή, το ότι αυτά υπήρχαν σε μια άλλη διάσταση και όμως τα είδα. Κάτι σαν τις νεράιδες που κάποιοι λένε πως έχουν δει. Πάντα τα πίστευα, από τότε όμως δεν αμφιβάλλω καθόλου πια.
Δεν ξεχνιέται με τίποτε το γέλιο τους. Θυμάμαι που τηλεφώνησα στους γονείς μου κι αυτά ακόμα ήταν εκεί και γελούσαν.
____
Παναγιώτης [65 ετών] :
Τα έβλεπα να κάνουν τσουλήθρα στην ξύλινη σκάλα ενός κέντρου, που είχαμε δίπλα στην αυλή μας στην παράγκα που μέναμε στην Παλιά Κοκκινιά. Εξω ήταν ερημιά. Είχαν μαύρο γυαλιστερό δέρμα και ήταν κοντά, γύρω στο μέτρο. Τα κοιτούσα μέσα από την κλειδαρότρυπα της πόρτας μας καθώς ήμουν πολύ μικρός. Θυμάμαι πως ήταν περίπου 5. Είχα ακούσει τα γέλια τους και σηκώθηκα να δω τι συμβαίνει. Εκείνη την εποχή εμφανιζόντουσαν πολύ και ο κόσμος ήταν φοβισμένος, τόσο που απέφευγε να κυκλοφορεί έξω τα βράδια, από τα Χριστούγεννα μέχρι των Φώτων. Οσοι κυκλοφορούσαν είχαν πάντοτε μαζί τους έναν καλαμένιο σταυρό. Θυμάμαι έναν ιερέα που είχαμε, ο οποίος έχασε τη φωνή του από το ξύλο που του είχαν ρίξει!
Μαρία [82 ετών] :
Ημουν θυμάμαι 30 χρονών περίπου όταν γυρίζοντας από τη δουλειά μου στο εργοστάσιο στην Παλιά Κοκκινιά, εμφανίστηκαν κάποια πλασματάκια και μου τραβολογούσαν την τσάντα. Ηταν Παραμονές Χριστουγέννων θυμάμαι. Γελούσαν και μου τραβούσαν συνεχώς την τσάντα προσπαθώντας να μου την πάρουν. Οπως εμφανίστηκαν έτσι και εξαφανίστηκαν έχωντας ένα χαρακτηριστικό
γέλιο!
Θα χαρώ, να διαβάσω και να καταγράψω τις δικές σας εμπειρίες αν έχετε!
-Στρατής
katohika.gr
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου