Της ΕΙΡΗΝΗΣ ΛΙΤΙΝΑ
Ναυτικές βάσεις και τεράστια τείχη που μαρτυρούν την δύναμη του ναυτικού της Αθήνας, που κυριαρχούσε στην Μεσόγειο τον 5Ο αιώνα π.Χ., αποκαλύφθηκαν και χαρτογραφήθηκαν πρόσφατα στον υποθαλάσσιο χώρο στο λιμάνι του Πειραιά. Οι απρόσμενες αυτές ανακαλύψεις δίνουν ώθηση στους αρχαιολόγους να εντοπίσουν μια τριήρη, η οποία αποτελεί «το Άγιο Δισκοπότηρο της υποβρύχιας αρχαιολογίας»!Οι υποθαλάσσιες αρχαιολογικές ανασκαφές στην θαλάσσια περιοχή της Ζέας και της Μουνιχίας έφεραν για πρώτη φορά στο φως τις ναυτικές βάσεις του Πειραιά, τα νεωλκεία και τις οχυρώσεις του λιμανιού, ανακάλυψη που αποκτά ισάξια σπουδαιότητα με την Ακρόπολη, τον Παρθενώνα και την Αρχαία Αγορά, όπως δηλώνει στην «Haaretz» ο Bjørn Lovén, αρχαιολόγος από το Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης και διευθυντής του έργου «ZHP –Zea Harbor Project». Η συγκεκριμένη ανασκαφή αποκαλύπτει ένα από τα πολλά συστατικά στοιχεία της παντοδυναμίας της αρχαίας Αθηναϊκής ναυτικής δύναμης, που υπήρξε η θαυμαστή πολεμική μηχανή της εποχής και θριάμβευσε στην μάχη της Σαλαμίνας, το 480 π.Χ.
Στην περιοχή της Ζέας και της Μουνιχίας στον Πειραιά αποκαλύφθηκαν μαζικές οχυρώσεις και 15 δομές – υπόστεγα πλοίων, τα οποία χρησιμοποιήθηκαν για να στεγάσουν τα πλοία που αποσύρονταν στην ξηρά. Μετά από ανασκαφές στην περιοχή της Μουνιχίας αποκαλύφθηκαν 6 υπόστεγα – καταφύγια πλοίων και στην περιοχή της Ζέας άλλα 9. Οι αρχαιολόγοι είναι βέβαιοι ότι οι δομές αυτές κάποτε στέγαζαν τα αρχαία Αθηναϊκά πολεμικά πλοία, τις τριήρεις. Βάσει της κεραμικής και της μεθόδου του άνθρακα -14 σε ένα κομμάτι ξύλου που βρέθηκε ανάμεσα στα θεμέλια μιας κιονοστοιχίας οι 15 δομές συνολικά τοποθετήθηκαν χρονικά μεταξύ του 520 – 480 π.Χ. ή λίγο αργότερα. Ο Bjørn Lovén σημειώνει ότι τα θεμέλια κάτω από τις στήλες ήταν 4 πόδια πλάτος, ενώ τα υπόστεγα τα ίδια είχαν πλάτος πάνω από 19 πόδια, ύψος πάνω από 26 πόδια και μήκος 164 πόδια.
Η όλη ανακάλυψη ξεκίνησε κυριολεκτικά από μια ευτυχή συγκυρία, καθώς το 2010 ένας ηλικιωμένος ψαράς οδήγησε τους αρχαιολόγους στην αρχαία στήλη που συνήθιζε από παιδί να κάθεται και να ψαρεύει στη βόρεια πλευρά της Μουνιχίας στον Πειραιά. Οι δύτες στην συνέχεια οδηγήθηκαν από τον ψαρά μέσα από έναν σκοτεινό λαβύρινθο από αλυσίδες πρόσδεσης, άγκυρες και συντρίμμια, με ορατότητα μόλις 20 εκατοστά, ώσπου σκόνταψαν στην απρόσμενη ανακάλυψη: τα ερείπια ενός αρχαίου βυθισμένου μνημειώδους τείχους με μεγάλα τμήματα ογκόλιθων οργανωμένα σε τρεις κιονοστοιχίες.
«Αυτά τα υπόστεγα πλοίων χτίστηκαν στα χρόνια της νεαρής Αθηναϊκής δημοκρατίας. Είναι μια δελεαστική σκέψη ότι κάποιες από τις Αθηναϊκές τριήρεις που πολέμησαν κατά των Περσών στη Σαλαμίνα το 480 π.Χ. πιθανότατα στεγάστηκαν σε αυτά τα πλοία-υπόστεγα… Πιστεύω ακράδαντα ότι αυτή η πολύ σημαντική μάχη στο Στενό της Σαλαμίνας, ακριβώς δυτικά του Πειραιά – ένα σημείο καμπής στην παγκόσμια ιστορία – δημιούργησε ένα πάρα πολύ ισχυρό δεσμό μεταξύ των περισσότερων από τους πολίτες. Έτσι το Αθηναϊκό ναυτικό εξελίχθηκε σε ραχοκοκαλιά της πρώτης δημοκρατίας στον κόσμο κατά τη διάρκεια του 5ου αι. π.Χ. Η εκσκαφή που κάναμε, στην ουσία, είναι τα υλικά κατάλοιπα της εν λόγω εξαιρετικής ιστορικής εξέλιξης », προσθέτει ο Bjørn Lovén.
Η κυριαρχία του Αθηναιϊκού ναυτικού μέσα από της συμμαχίες της απλωνόταν σε 150 νησιωτικές και παράκτιες πόλεις, με έλεγχο των ακτών μέχρι τη Μαύρη θάλασσα, τις Ισραηλιτικές ακτές και το Δέλτα του Νείλου στην Αίγυπτο, ενώ ταυτόχρονα το λιμάνι του Πειραιά υπήρξε απόρθητο, καθώς δεν είχε ποτέ κατακτηθεί από εχθρούς λόγω του εξαιρετικού συστήματος των παράκτιων και λιμενικών οχυρώσεων που διέθετε.
Νέα στοιχεία που βρέθηκαν μετά το «ZHP Zea Harbor Project» και κατά μήκος της ακτογραμμής της Ζέας συμπεριλαμβάνουν εκτεταμένα υποθαλάσσια τείχη, και μια προηγουμένως άγνωστη φάση των εγκαταστάσεων αυτών. Ο Mads Møller Nielsen, ερευνητής του έργου, ο οποίος μελέτησε τις οχυρώσεις – λιμάνια αναφέρει, ότι το λεγόμενο λιμάνι «Κλειστός», ένα «κλειστό λιμάνι» όπως και τα περισσότερα πολεμικά λιμάνια του χρόνου, οχυρώθηκε στην ακτογραμμή και είχε μια μεγάλη κεντρική πύλη εισόδου μέσω της οποίας όλα τα πλοία έπρεπε να περάσουν για να εισέλθουν. Σε αρχαίες Ελληνικές πηγές καταγράφεται ο τρόπος που το λιμάνι μπορούσε να σφραγίζεται, με τη βοήθεια μιας αλυσίδας που ανασυρόταν μεταξύ δύο μεγάλων τετράγωνων πύργων σε κάθε πλευρά της εισόδου του λιμανιού. Όχι μόνο τα εχθρικά πλοία θα έπρεπε να νικήσουν δύο πύργους στην είσοδο, θα έπρεπε να το πράξουν υπό συνεχές μπαράζ στα οχυρωματικά έργα κατά μήκος της ακτής. «Θα ήταν ένα σχεδόν απόρθητο λιμάνι», λέει ο Møller Nielsen.
Ο Bjørn Lovén σκοπεύει να συνεχίσει τις ανασκαφές και στο μέλλον: «Δεν θα εξειδικεύσουμε την έρευνά μας για να αναζητήσουμε μία τριήρη – το Άγιο Δισκοπότηρο της υποθαλάσσιας αρχαιολογίας. Αλλά πιστεύω ότι είναι σημαντικό να ερευνήσουμε αυτό το περίφημο πολεμικό πλοίο και να συνεχίσουμε να ερευνάμε και να ερευνάμε – διότι κάπου θα πρέπει να κρύβεται ένα στα ιζήματα», δηλώνει στο «Discovery».
Ο Bjørn Lovén παρήγαγε την ταινία «The Wooden Wall Battle of Salamis, 480 BC», που περιγράφει την ιστορία της ναυμαχίας της Σαλαμίνας και τις μνημειώδεις αρχαίες Αθηναϊκές ναυτικές βάσεις στον Πειραιά:
Το «ZHP -Zea Harbor Project» διεξήχθη από το 2001 – 2012, λειτουργεί υπό την αιγίδα του Ινστιτούτου της Δανίας στην Αθήνα και διευθύνεται από τον Δρ Bjørn Lovén. Το έργο εποπτεύεται κυρίως από την Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων, και έχουν διεξαχθεί κάποιες έρευνες στη γη κάτω από την Εφορεία Αρχαιοτήτων της Δυτικής Αττικής, Πειραιώς και Νήσων. Το Ίδρυμα Carlsberg υπήρξε κύριος χορηγός του έργου από το 2004.https://www.facebook.com/Zea-Harbour-Project-123240157745991/
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου