Βοτανικό όνομα: Paullinia cupana
Κοινό όνομα: Guarana
Παραδοσιακή ιστορία και χρήση
Το γκουαρανά είναι ένα τροπικό κλήμα που αναρριχάται μέσω των δέντρων των τροπικών δασών του Αμαζονίου. Το όνομα γκουαρανά προέρχεται από τους Ινδιάνους Guarani της βόρειας Βραζιλίας, που, όπως άλλες ιθαγενείς φυλές στον κεντρικό ποταμό του Αμαζονίου Basin, έχουν εδώ και καιρό χρησιμοποιήσει τα φρούτα του φυτού για την παρασκευή ενός ενεργειακού ποτού γνωστού ως γκουαρανά. Οι σπόροι του γκουαρανά είναι πλούσιοι σε καφεΐνη και το αυθεντικό γκουαρανά που παρασκευάζεται από αυτούς τους σπόρους έχει τρεις ή τέσσερις φορές το περιεχόμενο της καφεΐνης μιας κούπας δυνατού καφέ. Παραδοσιακά, το γκουαρανά χρησιμοποιήθηκε από ιθαγενείς του Αμαζονίου ως ένα αναζωογονητικό διεγερτικό. Τις τελευταίες δεκαετίες το γκουαρανά έχει γίνει δημοφιλές παγκοσμίως ως ένα συστατικό σε αναψυκτικά και ενεργειακά ποτά καθώς και σε διατροφικά συμπληρώματα που προωθούνται για την αύξηση της νοητικής ετοιμότητας και των επιπέδων ενέργειας και για τη μείωση της όρεξης.
Παραδοσιακά το γκουαρανά λαμβανόταν κυρίως ως ένα ισχυρό διεγερτικό και για τη χρόνια διάρροια. Το βότανο χρησιμοποιείτο επίσης για την ανακούφιση του πόνου και ως τονωτικό του αίματος, καθώς και για την υπέρταση, τον πυρετό και τους πονοκεφάλους. Τον 17ο αιώνα η χρήση του γκουαρανά μετακινήθηκε πέρα από τα τροπικά δάση του Αμαζονίου και διαδόθηκε στη Βραζιλία. Συστηνόταν για την προστασία από ελονοσία και από δυσεντερία λόγω αμοιβάδων και ως αφροδισιακό. Τα εκχυλίσματα γκουαρανά προστέθηκαν σε ανθρακούχα ποτά στις αρχές του 19ουαιώνα και τη δεκαετία του 1940 η σόδα από γκουαρανά έγινε το εθνικό ποτό της Βραζιλίας. Σήμερα εκατομμύρια Βραζιλιάνοι λαμβάνουν γκουαρανά ως ένα καθημερινό τονωτικό, για να καταπολεμήσουν την κόπωση και την πρόωρη γήρανση και ως καθαριστικό του αίματος. Χρησιμοποιείται επίσης για το φούσκωμα, την δυσπεψία, τη διάρροια, τον πυρετό, τους πονοκεφάλους και τις ημικρανίες, τη νευραλγία, την αρτηριοσκλήρωση και ως κατασταλτικό της όρεξης. Η χρήση του γκουαρανά διαδόθηκε στην Ευρώπη και τη βόρεια Αμερική. Στις ΗΠΑ το γκουαρανά διατίθεται στο εμπόριο για την ικανότητά του να αυξάνει τη νοητική εγρήγορση, να καταπολεμά την κόπωση, να αυξάνει τη ζωτικότητα και την αντοχή, να καταστέλλει την όρεξη, να ανακουφίζει από τους πονοκεφάλους, να τονώνει και να δυναμώνει την καρδιά, να προλαμβάνει τους θρόμβους του αίματος και να ενισχύει τη σεξουαλική απόδοση.
Σύγχρονη έρευνα
Όταν το γκουαρανά αναλύθηκε για πρώτη φορά χημικά τον 17ο αιώνα, οι χημικοί απομόνωσαν ένα συστατικό με διεγερτικές ιδιότητες που το ονόμασαν γκουαρανίνη. Περαιτέρω έρευνα έδειξε ότι η γκουαρανίνη είναι ταυτόσημη με την καφεΐνη. Οι σπόροι του γκουαρανά περιέχουν πολλή καφεΐνη (από 4% μέχρι 8%) μαζί με ταννίνες και άλλα χημικά συστατικά. Οι επιδράσεις της καφεΐνης στο σώμα είναι καλά τεκμηριωμένες. Διεγείρει το κεντρικό νευρικό σύστημα, αυξάνει τον ρυθμό της καρδιάς και δρα ως διουρητικό και κατασταλτικό της όρεξης, κάτι που μπορεί να συμβάλλει σε απώλεια βάρους. Ως εκ τούτου, πολλές θεραπευτικές επιδράσεις που αποδίδονταν στο γκουαρανά εξηγούνται από το περιεχόμενό του σε καφεΐνη. Σε ερευνητικές μελέτες στη Βραζιλία, το γκουαρανά έχει φανεί ότι εμποδίζει τη συσσώρευση των αιμοπεταλίων, κάτι που δίνει κάποια υποστήριξη στην παραδοσιακή χρήση του βοτάνου ως τονωτικού του αίματος. Αυτό που κάνει τη γκουαρανίνη μια μοναδική πηγή καφεΐνης είναι η πιο αργή απελευθέρωσή της λόγω των σπόρων του γκουαρανά που είναι λιποδιαλυτοί και όχι υδατοδιαλυτοί. Μελέτες έχουν δείξει ότι η καφεΐνη έχει αναχαιτιστική επίδραση στην ανάπτυξη του καρκίνου και μπορεί να χρησιμοποιηθεί συνεργιστικά με άλλα φυσικά αντικαρκινικά συστατικά(68). Η καφεΐνη ενισχύει τις αντιογκικές επιδράσεις των αντικαρκινικών φαρμάκων και της ακτινοβολίας, όπως φάνηκε από μια προκαταρκτική μελέτη σε 17 άτομα με σάρκωμα(69). Σε μια άλλη διπλή-τυφλή κλινική μελέτη φάνηκε ότι η καφεΐνη ως συμπληρωματική θεραπεία στη μορφίνη σε ασθενείς με προχωρημένο καρκίνο βοήθησε στη νοητική απόδοση και στη μείωση της έντασης του πόνου(70).
Δοσολογία
Το γκουαρανά διατίθεται ως συμπλήρωμα διατροφής. Αν βρείτε σπόρους, βάζετε μισό κουταλάκι του τσαγιού σπασμένους σπόρους γκουαρανά σε ένα φλιτζάνι νερό και το βράζετε για δέκα λεπτά.
Μάριος Δημόπουλος
Διατροφολόγος
Μέλος τουAmerican Council of Applied Clinical Nutrition
Μέλος τηςAmerican Association of Drugless Practitioners
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου