Βασικές συμβουλές για τη συγκομιδή και την αποθήκευση σπόρων
1. Αφήστε τους καρπούς να ωριμάσουν τέλεια και μαζέψτε τους πρώτους που θα ωριμάσουν, γιατί παίρνουν τους περισσότερους χυμούς του φυτού, έχουν τα καλύτερα χαρακτηριστικά της ποικιλίας και δεν κινδυνεύετε να τους χάσετε από το κρύο ή από μετέπειτα αρρώστιες.
2. Μη μαζεύεται τους σπόρους μετά από την πρωινή υγρασία η μετά από βροχή. Προτιμήστε να τους μαζέψετε το απόγευμα.
3. Μην αφήνεται τους σπόρους για μεγάλη διάρκεια πάνω στο φυτό από τότε που έχουν ωριμάσει και ξεραθεί, γιατί κινδυνεύουν από αρρώστιες και έντομα.
4. Μη ξεραίνεται τους σπόρους κατευθείαν στον ήλιο και γενικότερα σε θερμοκρασίες πάνω από 25-30 βαθμούς κελσίου, αλλά καλύτερα σε ζεστό και ξηρό μέρος με καλό αερισμό για μια εβδομάδα. Όταν ο σπόρος μας έχει ξεραθεί σωστά πρέπει να σπάζει και όχι να λυγίζει.
5. Φυλάξτε τους σπόρους αμέσως μετά την διαδικασία ξήρανσης, σε γυάλινα ή πλαστικά δοχεία που κλείνουν αεροστεγώς για να αποφύγετε την υγρασία. Μπορείτε να προσθέσετε μέσα στα δοχεία και ειδικά μπαλάκια σιλικόνης που απορροφούν την υγρασία (τα βρίσκετε στο εμπόριο), αλλιώς κομμάτια από ξεραμένο ασβέστη που κάνει την ιδία δουλειά.
6. Αποθηκεύστε τους σπόρους σας σε δροσερό και σκοτεινό μέρος που δεν έχει μεγάλες διακυμάνσεις θερμοκρασίας. Οι σπόροι που θα αποθηκευτούν σωστά και με αυτές τις διαδικασίες θα έχουν ως και πενταπλάσιο χρόνο ζωής.
ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΣΥΓΚΟΜΙΔΗ ΚΑΙ ΑΠΟΘΗΚΕΥΣΗ ΣΠΟΡΩΝ ΑΝΑ ΦΥΤΟ
ΑΠΟΣΤΑΣΕΙΣ ΦΥΤΕΥΣΗΣ ΓΙΑ ΑΠΟΦΥΓΗ ΔΙΑΣΤΑΥΡΩΣΕΩΣ ΜΕ ΑΛΛΗ ΠΟΙΚΙΛΙΑ
Φασόλι-μαρούλι-μπιζέλι-πιπέρι-ντομάτα
Αυτά τα λαχανικά παράγουν το σπόρο την ίδια χρονιά που φυτεύονται και είναι συνήθως αυτό γονιμοποιούμενα, ελαχιστοποιώντας τις πιθανότητες της γονιμοποίησης διά διασταυρώσεως.
Φασόλι - κοινό φασόλι
ΑΠΟΣΤΑΣΕΙΣ: Αν και αυτό γονιμοποιούμενα, οι διαφορετικές ποικιλίες πρέπει να χωριστούν από 100 μέτρα ή μια άλλη συγκομιδή που ανθίζει συγχρόνως. Σπάνια παρατηρούμε τη γονιμοποίηση διά διασταυρώσεως ακόμα και όταν καλλιεργούνται δύο ποικιλίες η μια δίπλα στην άλλη.
ΣΥΓΚΟΜΙΔΗ-ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ: Επιτρέψτε στα φασόλια που θέλετε για σπόρο να γίνουν καφετιά και μαζέψτε τα περίπου έξι εβδομάδες μετά από το στάδιο ωρίμανσης(φαγητού). Εάν ο καιρός κρυώσει, τραβήξτε ολόκληρα τα φυτά από τη ρίζα και κρεμάστε τα σε δροσερό μέρος για να ξεραθούν, έως ότου οι λοβοί γίνουν καφετιοί. Ανοίξτε το κέλυφος με τα χέρια και μαζέψτε τους καρπούς .
Μαρούλι -Lactuca sativa
ΑΠΟΣΤΑΣΕΙΣ Χωριστές ποικιλίες που ανθίζουν συγχρόνως από τουλάχιστον 100 μέτρα για να εξασφαλίσετε αγνότητα.
ΣΥΓΚΟΜΙΔΗ-ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ: Μαζέψτε ολόκληρη την κορυφή των μαρουλιών 2-3 εβδομάδες μετά την άνθισή τους. Τα μεμονωμένα κεφάλια θα ωριμάσουν σε διαφορετικούς χρόνους που καθιστούν τη συγκομιδή του σπόρου μεγάλης ποσότητας συγχρόνως σχεδόν αδύνατη. Ο σπόρος μπορεί να τιναχτεί καθημερινά από τα μεμονωμένα ανθισμένα κεφάλια. Τα τρίβουμε με τα χέρια για να αφαιρεθούνε όλοι οι σπόροι.
Μπιζέλια - Pisum sativum
ΑΠΟΣΤΑΣΕΙΣ: Οι διαφορετικές ποικιλίες πρέπει να χωριστούν 100 μέτρα με μια άλλη συγκομιδή που ανθίζει συγχρόνως. Σπάνια γίνεται τη γονιμοποίηση διά διασταυρώσεως ακόμα και όταν αυξάνονται δύο ποικιλίες η μια δίπλα στην άλλη.
ΣΥΓΚΟΜΙΔΗ-ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ: Επιτρέψτε στα μπιζέλια που θέλετε για σπόρο να γίνουν καφετιά και μαζέψτε τα περίπου 4 εβδομάδες μετά από το στάδιο ωρίμανσης(φαγητού). Εάν ο καιρός κρυώσει, τραβήξτε ολόκληρα τα φυτά από τη ρίζα πρώτα, και κρεμάστε τα σε δροσερό μέρος για να ξεραθούν, έως ότου οι λοβοί γίνουν καφετιοί. Ανοίξτε το κέλυφος με τα χέρια και μαζέψτε τους καρπούς .
Πιπέρι - καψικό annuum
ΑΠΟΣΤΑΣΕΙΣ: Οι διαφορετικές ποικιλίες πρέπει να χωριστούν 400 μέτρα με μια άλλη συγκομιδή που ανθίζει συγχρόνως για να εξασφαλίσουμε απόλυτη αγνότητα. Για παραγωγή σπόρων για οικιακη χρήση 100 μέτρα απόσταση είναι οικανοποιητική.
ΣΥΓΚΟΜΙΔΗ-ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ: Αφήστε τις πιπεριές να ωριμάσουν πλήρως. (Τα περισσότερα πιπέρια γίνονται κόκκινα όταν είναι πλήρως ώριμα.) Εάν ο καιρός κρυώσει πριν από τα πιπέρια γίνουν ώριμα, τραβήξτε όλο το φυτό και κρεμάστε το σε δροσερή, ξηρά θέση έως ότου ωριμάσουν οι πιπεριές. Κόψτε το κατώτατο σημείο από τα φρούτα και φθάστε προσεκτικά μέσα για να γδύσετε τους σπόρους που περιβάλλουν τον κεντρικό κώνο. Σε πολλές περιπτώσεις, οι σπόροι δεν χρειάζονται κανέναν περαιτέρω καθαρισμό. Ξεράνετε σε δροσερή θέση έως ότου ο σπόρος είναι αρκετά ξηρός και σπάει όταν τον τσακίζετε.
Ντομάτα - Lycopersicon esculentum
ΑΠΟΣΤΑΣΕΙΣ: Οι διαφορετικές ποικιλίες πρέπει να χωριστούν 100 μέτρα με μια άλλη συγκομιδή που ανθίζει συγχρόνως για να εξασφαλίσουμε απόλυτη αγνότητα.
ΣΥΓΚΟΜΙΔΗ-ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ: Επιτρέψτε στις ντομάτες να ωριμάσουν εντελώς πριν τη συλλογή τους για την παραγωγή σπόρου. Τα ανώριμα φρούτα (πράσινα), που σώζονται από τον πρώτο κρύο, θα ωριμάσουν αργά εάν κρατιούνται σε μια δροσερή, ξηρά θέση. Κόψτε την ντομάτα στη μέση και συμπιέστε έξω από τις κοιλότητες την ουσία που περιέχει τους σπόρους που είναι σαν ζελατίνα. Εάν γίνει προσεκτικά, η ίδια η ντομάτα μπορεί μετά να φαγωθεί. Τοποθετήστε τη ζελατίνα και τους σπόρους σε ένα βάζο ή ένα ποτήρι και τοποθετήστε σε μια θερμή θέση, 16-24° κελσίου για περίπου 3-4 ημέρες. Ανακατώστε μια φορά την ημέρα. Ένα στρώμα μύκητα σα μούχλα θα αρχίσει να εμφανίζεται στην κορυφή του μίγματος μετά από τις μερικές ημέρες. Αυτός ο μύκητας όχι μόνο τρώει το ζελατινούχο πολτό που περιβάλλει κάθε σπόρο και αποτρέπει τη βλάστηση, παράγει επίσης τα αντιβιοτικά που βοηθούν για να ελέγξουν τις ασθένειες των σπόρων. Μετά από 3-4 ημέρες γεμίστε το δοχείο με τους σπόρος με ζεστό νερό και ανακατέψετε. Αφήστε το περιεχόμενο να ηρεμίσει και χύστε έξω το νερό μαζί με τα κομμάτια του πολτού ντοματών και των ανώριμων σπόρων που επιπλέουν στην κορυφή. Οι βιώσιμοι σπόροι είναι βαρύτεροι και μένουν στο κατώτατο σημείο του βάζου. Αδειάστε τους καθαρούς σπόρους σε ένα ανοιχτό δοχείο και ξεράνετε σε δροσερή θέση για μια δυο εβδομάδες έως ότου ο σπόρος είναι αρκετά ξηρός και σπάει όταν τον τσακίζετε.
Καλαμπόκι-αγγούρι-καρπούζι-πεπόνι-ραδίκι-σπανάκι-κολοκύθια
Ο σπόρος προϊόντων λαχανικών του πεπειραμένου αποταμιευτή σπόρου που απαιτούν το χωρισμό τους για να κρατήσουν την ανεπιθύμητη γονιμοποίηση διά διασταυρώσεως.
Καλαμπόκι - Zea mays
ΑΠΟΣΤΑΣΕΙΣ: Τα θηλυκά λουλούδια καλαμποκιού επικονιάζονται κυρίως από τον αέρα, σπάνια από τα έντομα. Η γύρη είναι ελαφριά και μπορεί να μεταφερθεί σε μεγάλες αποστάσεις. Για την αγνότητα, χωρίστε δύο ποικιλίες από τουλάχιστον 1600 μέτρα . Τα λογικά αποτελέσματα επιτυγχάνονται με το χωρισμό 300 μέτρων.
ΣΥΓΚΟΜΙΔΗ-ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ: Ο σπόρος καλαμποκιού είναι συνήθως έτοιμος να συγκομιστεί 4-6 εβδομάδες μετά από το στάδιο ωρίμανσης(φαγητού). Εάν ο καιρός κρυώσει, κόψτε ολόκληρα τα καλαμπόκια που η φούντα τους έχει γίνει καφετιά, τραβήξτε πίσω τους φλοιούς και κρεμάστε τα σε δροσερό και ξηρό μέρος για να ξεραθούν.
Αγγούρι - Cucumis sativus
ΑΠΟΣΤΑΣΕΙΣ: Χωριστές δύο διαφορετικές ποικιλίες αγγουριών από το τουλάχιστον 800 μέτρα για να εξασφαλίσετε αγνότητα.
ΣΥΓΚΟΜΙΔΗ-ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ: Τα αγγούρια που παράγονται για το σπόρο δεν μπορούν να φαγωθούν. Πρέπει να αφεθούν για να ωριμάσουν τουλάχιστον 5 εβδομάδες μετά από το στάδιο ωρίμανσης(φαγητού) έως ότου έχουν ένα χρυσό χρώμα. Κόψτε τα αγγούρια στη μέση και αφαιρέστε τους σπόρους με τι ζελατίνα με ένα κουτάλι. Τοποθετήστε τη ζελατίνα και τους σπόρους σε ένα βάζο ή ένα ποτήρι και τοποθετήστε σε μια θερμή θέση, 16-24° C. για περίπου 3-4 ημέρες. Ανακατώστε μια φορά την ημέρα. Ένα στρώμα μύκητα σα μούχλα θα αρχίσει να εμφανίζεται στην κορυφή του μίγματος μετά από τις μερικές ημέρες. Αυτός ο μύκητας όχι μόνο τρώει το ζελατινούχο πολτό που περιβάλλει κάθε σπόρο και αποτρέπει τη βλάστηση, παράγει επίσης τα αντιβιοτικά που βοηθούν να ελέγξουν τις ασθένειες των σπόρων. Μετά από 3-4 ημέρες γεμίστε το δοχείο με τους σπόρος με ζεστό νερό και ανακατέψετε. Αφήστε το περιεχόμενο να ηρεμίσει και χύστε έξω το νερό μαζί με τα κομμάτια του πολτού των αγγουριών και των ανώριμων σπόρων που επιπλέουν στην κορυφή. Οι βιώσιμοι σπόροι είναι βαρύτεροι και μένουν στο κατώτατο σημείο του βάζου. Αδειάστε τους καθαρούς σπόρους σε ένα ανοιχτό δοχείο και ξεράνετε σε δροσερή θέση έως ότου ο σπόρος είναι αρκετά ξηρός και σπάει όταν τον τσακίζετε.
Καρπούζι-πεπόνι
ΑΠΟΣΤΑΣΕΙΣ: Χωριστά δύο διαφορετικές ποκιλίες από καρπούζια-πεπόνια από τουλάχιστον 800 μέτρα για να εξασφαλίσετε αγνότητα.
ΣΥΓΚΟΜΙΔΗ- ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ: Ο σπόρος είναι ώριμος και μπορεί να συγκομιστεί από το στάδιο ωρίμανσης(φαγητού). Ξεβγάλετε τους σπόρους με νερό, καθαρίστε τους και ξεράνετε σε δροσερή θέση έως ότου ο σπόρος είναι αρκετά ξηρός και σπάει όταν τον τσακίζετε.
Ραδίκι - Raphanus sativus
ΑΠΟΣΤΑΣΕΙΣ: Χωριστές διαφορετικές ποικιλίες που αυξάνονται για το σπόρο συγχρόνως από το τουλάχιστον 800 μέτρα για να εξασφαλίσει αγνότητα. Τα ικανοποιητικά αποτελέσματα για τους εγχώριους κηπουρούς δεν απαιτούν περισσότερα απο 100 μέτρα χωρισμού. Οι ποικιλίες κήπων του ραδικιού θα διασχίσουν με όλες τις άγριες ποικιλίες.
ΣΥΓΚΟΜΙΔΗ-ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ: Μαζέψτε κόβοντας 3 εκατοστά τους ψηλούς μίσχους που περιέχουν τους λοβούς σπόρων, όταν οι λοβοί έχουν ξεραθεί και γίνουν καφετιοί. Εάν ο καιρός κρυώσει, τραβήξτε ολόκληρα τα φυτά από τη ρίζα πρώτα, και κρεμάστε τα σε δροσερό μέρος για να ξεραθούν, έως ότου οι λοβοί γίνουν καφετιοί. Ανοίγουμε τους λοβούς με το χέρι για λίγους σπόρους. Λοβοί που δεν ανοίγουν όταν τρίβονται με τα χέρια μπορούν να κοπανηθούν προσεκτικά για να καθαρίσουμε τον φλοιό από τους σπόρους.
Σπανάκι - oleracae Spinacia
ΑΠΟΣΤΑΣΕΙΣ: Είναι καλύτερο να καλλιεργηθούν οι σπόροι για μόνο μια ποικιλία του σπανακιού σε έναν χρόνο. Οι εμπορικές συγκομιδές σπόρου είναι χωρισμένες 8 χιλιόμετρα ή περισσότερο. Φυτέψτε νωρίς την άνοιξη για να έχετε αρκετό χρόνο για την παραγωγή σπόρου που μπορεί να πάρει 4-6 εβδομάδες περισσότερο μετά από το στάδιο ωρίμανσης(φαγητού).
ΣΥΓΚΟΜΙΔΗ-ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ: Εάν είναι δυνατόν, περιμένετε μέχρι όλα τα φυτά ξεραθούν και γίνουν καφετιά Εάν ο καιρός κρυώσει, τραβήξτε ολόκληρα τα φυτά από τη ρίζα πρώτα, και κρεμάστε τα σε δροσερό μέρος για να ξεραθούν, έως ότου οι λοβοί γίνουν καφετιοί. Μαζέψτε τους σπόρους από τις λουρίδες με ανοδική κίνηση και αποθηκεύστε τους.
Κολοκύνθη/κολοκύθα
ΑΠΟΣΤΑΣΕΙΣ: Χωριστές διαφορετικές ποικιλίες κολοκύθας στα ίδια είδη από το τουλάχιστον 800 μέτρα για να εξασφαλίσει αγνότητα.
ΣΥΓΚΟΜΙΔΗ-ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ: Η κολοκύνθη πρέπει να είναι πλήρως ώριμη πριν από τη συγκομιδή για την παραγωγή σπόρου. Αυτό σημαίνει ότι οι θερινές κολοκύνθες πρέπει να αφεθούν στο φυτό έως ότου σκληραίνει το εξωτερικό τους. Αφήστε 3-4 πρόσθετες εβδομάδες μετά από τη συγκομιδή για την περαιτέρω ωρίμανση του σπόρου. Ανοίξτε στη μέση το κολοκύθι και ξεπλύνετε τους σπόρους με ζεστό νερό. Αδειάστε τους καθαρούς σπόρους σε ένα ανοιχτό δοχείο και ξεράνετε σε δροσερή θέση έως ότου ο σπόρος είναι αρκετά ξηρός και σπάει όταν τον τσακίζετε.
Μπάμια
ΑΠΟΣΤΑΣΕΙΣ: Χωριστές διαφορετικές ποικιλίες μπάμιας στα ίδια είδη από το τουλάχιστον 500 μέτρα για να εξασφαλίσετε αγνότητα.
ΣΥΓΚΟΜΙΔΗ- ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ: Η μπάμια πρέπει να είναι πλήρως ώριμη πριν από τη συγκομιδή για την παραγωγή σπόρου. Επιτρέψτε στις μπάμιες που θέλετε για σπόρο να γίνουν καφετιές και μαζέψτε τες περίπου 4 εβδομάδες μετά από το στάδιο ωρίμανσης(φαγητού). Ξεφλουδίστε και αδειάστε τους καθαρούς σπόρους σε ένα ανοιχτό δοχείο και ξεράνετε σε δροσερή θέση.
Μελιτζάνα
ΑΠΟΣΤΑΣΕΙΣ: Χωριστές διαφορετικές ποικιλίες μελιτζάνας στα ίδια είδη από το τουλάχιστον 1000 μέτρα για να εξασφαλίσετε αγνότητα.
ΣΥΓΚΟΜΙΔΗ-ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ: Η μελιτζάνα πρέπει να είναι πλήρως ώριμη πριν από τη συγκομιδή για την παραγωγή σπόρου. Κόψτε τις μελιτζάνες περίπου 4 εβδομάδες μετά από το στάδιο ωρίμανσης(φαγητού). Ξεφλουδίστε και αδειάστε τους καθαρούς σπόρους σε ένα ανοιχτό δοχείο και ξεράνετε σε δροσερή θέση.
Τεύτλο-οικογένεια λάχανων-καρότο-κρεμμύδι
Τα λαχανικά του ειδικού πεπειραμένου κηπουρού, απαιτούν κανονικά περισσότερα από ένα έτη, συνήθως δύο για την παραγωγή σπόρου και το χωρισμό τους, για να αποτρέψουν τη γονιμοποίηση διά διασταυρώσεως.
Τεύτλα
ΑΠΟΣΤΑΣΕΙΣ: Είναι καλύτερο να καλλιεργηθούν οι σπόροι για μόνο μια ποικιλία του τεύτλου σε έναν χρόνο. Χωριστές διαφορετικές ποικιλίες τουλάχιστον 2000 μέτρα για την αγνότητα.
ΣΥΓΚΟΜΙΔΗ-ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ: Κόψτε 4 εκατοστά τις ψηλές κορυφές ακριβώς επάνω από τη ρίζα όταν οι ανθίζοντας συστάδες γίνουν καφετιές. Οι κορυφές μπορούν να αποθηκευτούν στις δροσερές, ξηρές θέσεις για 2-3 εβδομάδες για να βελτιώσουν την περαιτέρω ωρίμανση του σπόρου. Οι μικρές ποσότητες σπόρου μπορούν να γδυθούν με το χέρι καθώς ο σπόρος ωριμάζει. Οι πολλες κορφές μπορούν να τοποθετηθούν σε μια τσάντα υφασμάτων και να κοπανηθούν.
Η οικογένεια λάχανων περιλαμβάνει το: μπρόκολο, κουνουπίδι, λαχανάκι Βρυξελλών, λάχανο
ΑΠΟΣΤΑΣΕΙΣ: Όλες τα λαχανικά και οι ποικιλίες σε αυτό το μεγάλο είδος θα διασταβρωθούν το ένα με το άλλο. Χωριστές διαφορετικές ποικιλίες τουλάχιστον 300 μέτρα για ικανοποιητικά αποτελέσματα ή τουλάχιστον 1600 μέτρα για την αγνότητα.
ΣΥΓΚΟΜΙΔΗ-ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ: Επιτρέψτε στους μεμονωμένους λοβούς να αποκτήσουν ανοικτό καφέ χρώμα πριν επιλέγουν και ανοιχτούν με το χέρι. Ανοίγουμε τους λοβούς με το χέρι για το σπόρο μικρών ποσοτήτων. Λοβοί που δεν ανοίγουν όταν τρίβονται με τα χέρια μπορούν να κοπανηθούν προσεκτικά για να καθαρίσουμε τον φλοιό από τους σπόρους.
Καρότο - carota Daucus
ΑΠΟΣΤΑΣΕΙΣ: Χωριστές διαφορετικές ποικιλίες τουλάχιστον 800 μέτρα για να εξασφαλίσετε αγνότητα
ΣΥΓΚΟΜΙΔΗ-ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ: Για λίγους σπόρους, μαζέψτε με το χέρι κάθε μίσχο όταν έχει γίνει ξηρός και καφετής. Ο σπόρος μεγάλων ποσών μπορεί να συγκομιστεί με την κοπή της ολόκληρης ανθίζοντας κορυφής. Επιτρέψτε να ωριμάσετε σε δροσερή, ξηρά θέση για 2-3 εβδομάδες ακόμα. Καθαρά μικρά ποσά με το τρίψιμο μεταξύ των χεριών. Τα μεγαλύτερα ποσά μπορούν να κτυπηθούν από τους μίσχους . Ο σπόρος καρότων είναι φυσικά τριχωτός ή «γενειοφόρος».
Κρεμμύδι - Allium SP.
ΑΠΟΣΤΑΣΕΙΣ: Χωρίστε από άλλο άνθισμα κρεμμυδιών των ίδιων ειδών τουλάχιστον 300 μέτρα για ικανοποιητικά αποτελέσματα ή τουλάχιστον 1600 μέτρα για την αγνότητα.
ΣΥΓΚΟΜΙΔΗ-ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ: Μαζέψτε τους σπόρους μόλις έχει η πλειοψηφία των λουλουδιών έχει ξεραθεί. Οι σπόροι θα αρχίσουν να πέφτουν από μερικά λουλούδια αυτή τη στιγμή έτσι ελέγξτε συχνά. Επιτρέψτε να ξεραθούν σε δροσερή, ξηρά θέση για 1-2 εβδομάδες.
Πηγές: International Seed Saving Institute, www.seedsavers.net, www.savingourseeds.org
0 σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου