Πέμπτη 24 Μαρτίου 2016

Η ΚΝΩΣΟΣ, Ο ΣΕΡ ΑΡΘΟΥΡ ΕΒΑΝΣ ΚΑΙ Ο ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΘΗΣΑΥΡΟΣ ΤΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΑΣΜΟΛΙΑΝ



Οἱ πρῶτες ἀνασκαφὲς στὸν χῶρο τῆς Κνωσοῦ διενεργήθηκαν τῷ 1878 ἀπὸ τὸν ἔμπορο Mίνωα Καλοκαιρινό ἐν μέσῳ ἐπαναστατικοῦ ἀναβρασμοῦ ὁ ὁποῖος ἐνισχύθηκε ἀπὸ τὴν ἔκρηξη ἑνὸς ἀκόμη Ῥωσοτουρκικοῦ πολέμου. Μέχρι τὸν Ἰανουάριο τοῦ 1878,


ἡ ἐπανάσταση εἶχε ἐπεκταθεῖ σ’ ὅλο τὸ νησί. Τότε ὁ Καλοκαιρινὸς ἀνέσκαψε τμῆμα τῆς δυτικῆς πτέρυγας. Ἀργότερα ἀνασκαφὲς πραγματοποίησαν ὁ Ἀμερικανὸς πρόξενος Στήλμαν, ὁ ἀνασκαφέας τῶν Mυκηνῶν καὶ τῆς Τροίας, Γερμανός Ἐρρῖκος Σλῆμαν μὲ τὸν συνεργάτη του Ντόρπφελντ, ὁ Γάλλος ἀρχαιολόγος Ζουμπὲν, καὶ ὁ διευθυντὴς τοῦ Μουσείου Ἀσμόλιαν τῆς Ὀξφόρδης, Σερ Ἄρθουρ Ἔβανς, τοῦ ὁποίου τὸ ἐνδιαφέρον εἶχε μετατοπιστεῖ στὴν Ἑλλάδα καὶ ἰδιαίτερα στὴν Κρήτη ἀπὸ τὸ 1893 καὶ μετὰ.


Ἡ τοιχογραφία τοῦ γαλάζιου πουλιοῦ ἀπὸ τὴν οἰκία τῶν Τοιχογραφιῶν στὴν Κνωσό- ΚΓ΄ Ἐφορεία Προϊστορικῶν καὶ Κλασικῶν Ἀρχαιοτήτων.


Ὅλοι ὅμως προσέκρουσαν σὲ ἀδυναμία ἀγορᾶς τοῦ χώρου τοῦ ἀνακτόρου. Ὅταν ἡ Κρήτη ἀνακηρύχθηκε ἀνεξάρτητη (Κρητικὴ Πολιτεία) τῷ 1898, θεσπίστηκε νόμος μὲ τὸν ὁποῖο ὅλες οἱ ἀρχαιότητες κηρύσσονταν κτῆμα τῆς Πολιτείας. Ἔτσι ξεκίνησε ἡ ἀνασκαφὴ τοῦ ἀνακτόρου στὶς 23 Μαρτίου τοῦ 1900, ἀπὸ τὸν Ἄρθουρ Ἔβανς μὲ διάρκεια ἔως καὶ τὸ 1931.



****************************************************

Ἡ ἀρχαία Κρήτη κέντρο πολιτισμοῦ καὶ Τέχνης


«…Κατὰ τὸ 1906 ἔτος, ἐφαίνετο ἤδη λήγουσα ἡ περίοδος τῶν μεγάλων ἐρευνῶν ἐν τῷ πεδίῳ τοῦ ἀρχαιοτάτου Κρητικοῦ Πολιτισμοῦ, τὸν ὁποῖον κατὰ συνθήκην καλοῦμεν Μινωϊκόν. Ἐπιστεύετο ὅτι τὰ ἀνάκτορα τῆς Κνωσοῦ, τῆς Φαιστοῦ, τῆς Ἁγίας Τριάδος εἶχον ἐξενεχθῆ καθ’ ὁλοκληρίαν εἰς τὸ φῶς, αἱ ἀνασκαφαὶ τῆς Ἀγγλικῆς Σχολῆς ἐν τῇ ἀνατολικῇ ἐσχατιᾶ τῆς νήσου ἔμελλον ἀκριβῶς τότε νὰ τελειώσωσιν, εἰς δὲ τὰς ἀνασκαφὰς τὰς Ἀμερικανικὰς τῶν Γουρνιῶν εἶχε δοθῇ τέλος κατὰ τὸ 1904 ἔτος..(…) Ἀλλὰ πολὺ ταχέως αἱ συμπληρωματικαὶ ἀναζητήσεις καὶ αἱ λεπτομερεῖς μελέται ἐν τοῖς μεγίστοις κέντροις τοῦ Μινωϊκοῦ πολιτισμοῦ ἀπέδειξαν ὅτι ἐν τῷ γονιμωτάτῳ ἐκείνῳ πεδίῳ, ὑπελείπετο ἔτι πολὺ νὰ πραχθῇ καὶ ὅτι ἐκ περαιτέρω ἐρευνῶν ἔμελλον νὰ ἴδωσι τὸ φῶς σπουδαιότατα ζητήματα ἱστορίας, ἐθνογραφίας, τέχνης καὶ θρησκείας τῶν πρώτων κατοίκων τῆς Κρήτης. Ὅθεν νέαι ἀνασκαφαὶ ἐπεχειρήθησανἐν τῇ κεντρικῇ καὶ ἀνατολικῇ Κρήτῃ, ὑπό τοῦ κυρίου Ξανθουδίδου, ἐφόρου τῶν Κρητικῶν ἀρχαιοτήτων, καὶ ὑπό τοῦ κυρίου Σίγκερ τῆς Ἀμερικανικῆς Σχολῆς, ἐν Κνωσῷ ὑπὸ τοῦ κυρίου Ἔβανς καὶ τῶν συνεργατῶν αὐτοῦ, ἐν δὲ τῇ Φαιστῷ καὶ Πρινιᾷ ὑπὸ τῆς Ἰταλικῆς Ἀποστολῆς»…


Τὴν συνέχεια τοῦ κειμένου μπορεῖτε νά διαβάσετε στό : www.e-istoria.com

Γενικὴ ἀποψη τοῦ ἀρχαιολογικοῦ χώρου.
****************************************************

Τὸ ἀνάκτορο τῆς Κνωσοῦ

Τὸ Ἀνάκτορο τῆς Κνωσοῦ εἶναι τὸ μεγαλύτερο ἀπὸ τὰ κέντρα τῆς μινωικῆς ἐξουσίας. Πρόκειται γιὰ ἕνα κτιριακὸ συγκρότημα ποὺ ἀναπτύσσεται σὲ χῶρο 22.000 τ. μ. Κτισμένο σ” ἕναν κατὰ μεγάλο ποσοστὸ τεχνητὸ λόφο, ἦταν τὸ ἐντυπωσιακότερο ἀπὸ τὰ μινωικὰ ἀνάκτορα. Ἀποτελοῦσε τὸ κέντρο διοίκησης τῆς μινωικῆς Κνωσοῦ, ἡ ὁποία βρίσκεται σὲ ἀπόσταση 5 χλμ. νοτιοανατολικὰ τῆς πόλης τοῦ Ἠρακλείου. Τὸ πρῶτο ἀνάκτορο κτίστηκε περίπου τῷ 2.000 π. Χ. Σύμφωνα μὲ τὴν παράδοση, ἀποτέλεσε τὴν ἕδρα τοῦ βασιλιᾶ Μίνωα.


Κνωσός.


Γύρω στὸ 2.000 π. X. κτίστηκε τὸ παλαιὸ ἀνάκτορο στὸ νότιο ἄκρο τῆς πόλης ἀλλὰ καταστράφηκε ἀπὸ σεισμὸ περίπου στὰ 1.900 π. X. Ἐπισκευάστηκε μὲν, ἀλλὰ καταστράφηκε γιὰ δεύτερη φορὰ (πάλι ἀπὸ σεισμό), περίπου στὰ 1.700 π. X. Ὁ ἐνιαῖος σχεδιασμὸς ποὺ παρουσιάζουν Φαιστὸς καὶ Μάλια, ἔρχονται σὲ ἀντίθεση μὲ τὸ πρῶτο ἀνάκτορο τῆς Κνωσοῦ, ποὺ κατασκευάστηκε ἴσως μὲ τὴν ἐνοποίηση σημαντικῶν συγκροτημάτων τῆς προανακτορικῆς ἐποχῆς. Στὸν σχεδιασμὸ του, ἀποφεύχθηκαν γενικὰ οἱ εὐθεῖς διάδρομοι. Τὰ στοιχεία αὐτά, μαζὶ μὲ τὴν πολύπλοκη ἀρχιτεκτονικὴ του δομή, δικαιολογοῦν τὸν μῦθο τοῦ Λαβύρινθου. Ἀκολούθως οἰκοδομήθηκε τὸ νέο ἀνάκτορο, μεγαλοπρεπέστερο, στὰ μέσα τοῦ 15ου αἰώνα π. X. Ἀχαιοὶ ἡγεμόνες κάθονται πλέον στὴν αἴθουσα τοῦ θρόνου, οἱ ὁποῖοι ὡς ἀπόλυτοι κυρίαρχοι, ἤλεγχαν ὅλο τὸ νησί. Τὸ ἀνάκτορο καταστράφηκε καὶ πάλι στὰ μέσα τοῦ 14ου αἰώνα π. X. (Ὑστερομινωική Ἐποχή IIIA), αὐτὴ τὴν φορὰ ἀπὸ πυρκαγιά, καὶ ἔκτοτε ἔπαψε νὰ λειτουργῇ ὡς ἀνακτορικὸ κέντρο.


Ἄποψη τῆς βασιλικῆς ἔπαυλης.



Τὸ ἀνάκτορο τῆς Κνωσοῦ χωρίζεται σὲ διάφορα τμήματα, καθένα ἀπό τὰ ὀποία ἔχει ξεχωριστὴ χρήση. Ἦταν πολυόροφο, χτισμένο μὲ πελεκητοὺς δόμους καὶ διακοσμημένο μὲ θαυμάσιες τοιχογραφίες ποὺ ἀπεικόνιζαν πιθανὸν θρησκευτικὲς τελετὲς. Ἡ πρόσβαση γινόταν ἀπὸ τρεῖς εἰσόδους ποὺ βρίσκονταν στὴν βόρεια, τὴν δυτικὴ καὶ τὴν νότια πλευρὰ του. Γύρω ἀπὸ τὴν κεντρικὴ αὐλὴ, ἀναπτύσσονται τέσσερεις πτέρυγες. Ἔτσι στὴν δυτικὴ πλευρὰ τοῦ ἀνακτόρου, ὑπάρχουν συγκεντρωμένες οἱ αἴθουσες τῶν τελετῶν, στοὺς ἐπάνω ὀρόφους οἱ δημόσιες ἀποθῆκες (18 μακρόστενα δωμάτια) μὲ τὰ μεγάλα πιθάρια, τὰ ἱερά, τὰ θησαυροφυλάκια καθὼς ἐπίσης καὶ ἡ αἴθουσα τοῦ θρόνου ποὺ ἀποτελεῖται ἀπὸ τὸν προθάλαμο καὶ τὸν κυρίως χῶρο τοῦ θρόνου.



 

Στὸ νοτιοδυτικὸ τμῆμα τοῦ ἀνακτόρου, βρίσκεται ἡ Δυτικὴ Αὐλὴ καὶ ἡ Δυτικὴ Εἴσοδος ποὺ ὁδηγεῖ στὸν Διάδρομο Πομπῆς, ποὺ ἦταν διακοσμημένος μὲ τοιχογραφίες ὅπως ὁ «Πρίγκιπας μὲ τὰ κρίνα». Στὴν ἀριστερὴ πλευρὰ τοῦ διαδρόμου, βρίσκονται τὰ Προπύλαια καὶ τὰ περίφημα Διπλὰ Κέρατα, ἕνα ἀπὸ τὰ ἱερὰ σύμβολα τῆς μινωικῆς θρησκείας.


Στὴν ἀνατολικὴ πλευρὰ του, ἀναπτύσσονταν τὰ βασιλικὰ διαμερίσματα, στὰ ὁποῖα ὁδηγοῦσε ἕνα μεγάλο κλιμακοστάσιο, τὰ δωμάτια τοῦ προσωπικοῦ κι ἕνα ἱερό. Ἀπὸ τὰ σημαντικότερα δωμάτια εἶναι ἡ αἴθουσα τῶν Διπλῶν Πελέκεων καὶ τὸ Διαμέρισμα τῆς Βασίλισσας μὲ τὴν τοιχογραφία τῶν δελφινιῶν.

Σχέδιο τοῦ Emile Gilliéron τοῦ νεώτερου (1922-1926) ποὺ ἀναπαριστᾶ τὸ Μέγαρο τῆς βασίλισσας. (Romantic reconstruction drawing of the -Queen’s Megaron- by Emile Gilliéron the younger, 1922-1926).


Στὰ βόρεια καὶ ἀνατολικὰ τοῦ διαμερίσματος τῆς βασίλισσας, βρίσκονται οἱ βασικὲς ἀποθῆκες, καθὼς ἐπίσης καὶ ὁ Διάδρομος τοῦ Ζατρικίου (ἕνα εἶδος σκακιοῦ). Ἀνατολικότερα, κατασκευάστηκαν ἐπίσης τὰ διάφορα ἐργαστήρια, καθὼς καὶ οἱ βασιλικὲς ἀποθῆκες. Στὴν βόρεια πτέρυγα κυριαρχεῖ τὸ λεγόμενο «Τελωνεῖο», μία δεξαμενὴ καθαρμῶν κι ἕνα λιθόκτιστο θέατρο. Ἀπὸ τὸ θέατρο ξεκινάει Πλακόστρωτος Δρόμος ποὺ ὁδηγοῦσε στὸ μικρὸ ἀνάκτορο. Τέλος, στὴν νότια πτέρυγα, ὑπῆρχε τὸ μεγαλοπρεπὲς νότιο Πρόπυλο.

****************************************************

Σὲρ Ἄρθουρ Ἔβανς

Ὁ Σὲρ Ἄρθουρ Ἔβανς στὰ 1936. (Sir Arthur Evans 1936)


Ὁ Σὲρ Ἄρθουρ Ἔβανς, ἦταν γιὸς τοῦ διάσημου καὶ εἰδικευμένου στὴν προϊστορία, Σὲρ Τζὸν Ἔβανς. Ἔλαβε ἐκπαίδευση στὸ Χάροου καὶ τὴν Ὀξφόρδη καὶ ταξίδεψε σὲ ὅλη τὴν Εὐρώπη γιὰ πολλὰ χρόνια. Ἐπισκέφθηκε τὰ Βαλκάνια τῷ 1871 καὶ 1872 καὶ τὶς Σκανδιναβικὲς χῶρες τῷ 1873. Το 1882, ἐνῷ κατοικοῦσε στὸ Ντουμπρόβνικ μὲ τὴν σύζυγό του, ὑποστήριξε ἀνοιχτὰ τὸ θέμα τοῦ Σλαβικοῦ ἐθνικισμοῦ καὶ τὴν δημιουργία ἀνεξάρτητης γιουγκοσλαβίας, αἰτία ποὺ τὸν ὁδήγησε σὲ φυλάκιση, μὲ ἐπακόλουθο τὴν ἀπέλασή του ἀπὸ τὶς αὐστριακὲς ἀρχές. Ἐπέστρεψε στὴν Ὀξφόρδη τῷ 1882-1883.


Τῷ 1884, ὁ Ἔβανς διορίστηκε Φύλαξ τοῦ Μουσείου Ασμόλιαν. Κατὰ τὴν διάρκεια τῆς εἰκοσιπενταετοῦς του ὑπηρεσίας, μεταμόρφωσε τὸ Ἀσμόλιαν σὲ ἀρχαιολογικὸ μουσεῖο διεθνοῦς ἐμβέλειας καὶ σὲ ἐρευνητικὸ ἴδρυμα πρώτης τάξεως. Ὁ ἴδιος μὲ τὴν ἀγορὰ περίπου 2.000 ἀντικειμένων τὸν χρόνο, αὔξησε τὶς ἀρχαιολογικὲς συλλογὲς τοῦ μουσείου σὲ μεγάλο βαθμό.

Ἐκτὸς ἀπὸ τὴν ἐργασία του στὸ μουσεῖο, ταξίδεψε στὰ ἀνατολικὰ Βαλκάνια, τὴν Ἑλλάδα τὴν Ἰταλία καὶ τὴν Βόρεια Ἀφρική. Χαρτογράφησε τὸ ρωμαϊκὸ ὁδικὸ δίκτυο καὶ διεξήγαγε μέτριες ἀνασκαφὲς στὰ Βαλκάνια. Ταξίδεψε στὸν Καύκασο καὶ τὴν Κριμαία, ἀλλὰ ἀπὸ τὸ 1893 καὶ μετὰ, τὸ ἐνδιαφέρον του μετατοπίστηκε στὴν Ἑλλάδα καὶ ἰδιαίτερα στὴν Κρήτη.

Μεταξὺ 1894 καὶ 1899, ταξίδεψε ἐκτενῶς στὴν Κρήτη σὲ ἀναζήτηση τῶν ἀποδεικτικῶν στοιχείων γιὰ τὴν προ-ἀλφαβητικὴ γραφὴ στὸ Αἰγαῖο – μία ἀναζήτηση ποὺ ὁδήγησε στὸν ἐντοπισμό τριῶν συστημάτων γραφῆς ποὺ ὁ Ἔβανς ὀνόμασε, Κρητικὰ ἱερογλυφικά, Γραμμικὴ Α καὶ Γραμμικὴ Β.

Ἀπὸ τὸ 1900 μέχρι τὸ 1931, διηύθυνε τὶς ἀνασκαφὲς στὴν Κνωσό, φέρνοντας στὸ φῶς τὸ μεγαλύτερο παλάτι ποὺ εἶναι γνωστὸ μέχρι σήμερα στὸ Αἰγαῖο καὶ προσθέτοντας ἕνα νέο κεφάλαιο στὴν ἱστορία τῆς αρχαιολογίας καὶ τέχνης τῆς Μεσογείου.


Ὁ Ἔβανς (ἀριστερὰ) τὴν περίοδο τῶν ἀνασκαφῶν στὴν Κνωσό.


Μετὰ τὸν θάνατο τοῦ πατέρα του καὶ τοῦ θείου του τῷ 1908, ἔγινε ὁ ἀποδέκτης δύο κληροδοτημάτων, τὰ ὁποία ἐπένδυσε σὲ μεγάλο βαθμὸ στὴν ἀρχαιολογικὴ ἐργασία του στὴν Κρήτη.

Κατὰ τὴν διάρκεια τῆς μακρᾶς ζωῆς του, διοργάνωσε ἐκθέσεις, ἔδωσε πολλὲς διαλέξεις καὶ ἦταν ἰδρυτικὸ μέλος τῆς Βρετανικῆς Σχολῆς Ἀθηνῶν (1886).

Τῷ 1908 παρουσίασε τμῆμα τῆς συλλογῆς τοῦ πατέρα του στὸ Ἀσμόλιαν. Τὸ ὑπόλοιπο δόθηκε τῷ 1927. Τῷ 1938 ἔδωσε ἔνα μεγάλο μέρος τῆς ἰδιωτικῆς του συλλογῆς στὸ μουσεῖο. Πέθανε τῷ 1941 σὲ ἡλικία 90 ἐτῶν χωρὶς νὰ ἀφήσῃ φυσικοὺς ἀπογόνους.

Μετὰ τὸν θάνατό του τὸ ὑπόλοιπο τῶν ἀρχαιολογικῶν συλλογῶν του κληροδοτήθηκε στὸ Ἀσμόλιαν.


Ἄποψη τῆς Μινωικῆς καὶ Κυκλαδικῆς συλλογῆς τοῦ Μουσείου Ἀσμόλιαν. (View of the Minoan and Mycenaean collections on display in the Aegean World gallery at the Ashmolean Museum).


Τὸ Μουσεῖο Ἀσμόλιαν στεγάζει τὴν μεγαλύτερη συλλογὴ μὲ μινωικὲς ἀρχαιότητες ἐκτὸς Κρήτης (περίπου 5.000 ἀντικείμενα). Τὰ ἀντικείμενα αὐτά προέρχονται σὲ μεγάλο βαθμὸ ἀπό τὶς ἀγορές τοῦ Ἔβανς (1851-1941) ὡς Φύλακα τοῦ Μουσείου (1884-1908) καὶ ἀπό τὴν ἐνεργητική ὲπιτόπια ἔρευνα ποὺ διεξήγαγε συμπεριλαμβανομένων καὶ τῶν ἀνασκαφῶν του στὸ «παλάτι τοῦ Μίνωα στὴν Κνωσὸ (1900 -1931). Τὸ μεγαλύτερο ποσοστὸ (80%) τοῦ ἀρχείου τοῦ Σὲρ Ἄρθουρ Ἔβανς, λήφθηκε ἀπὸ τὰ ἀρχεία ἀνασκαφῆς τῆς Κνωσοῦ. Τὰ ἀρχεία αὐτά βρίσκονται σὲ συνεχὴ ζήτηση καὶ χρήση ἀπό τοὺς μελετητές, ἐρευνητὲς καὶ τὸ εὐρύ κοινὸ.

Τὰ τελευταία λίγα χρόνια καὶ μετὰ τὴν ὁλοκλήρωση ἀναπλάσεως τοῦ μουσείου, ἀποφασίστηκε ἡ συστηματικὴ ψηφιοποίηση τοῦ ἀρχειακοῦ ὑλικοῦ καὶ τῶν συλλογῶν σὲ συνεργασία με τὴν Βρετανικὴ Σχολὴ Ἀθηνῶν καὶ τὸ Βρετανικὸ Μουσεῖο, καὶ ἡ δημοσίευση αὐτῆς τῆς πλούσιας πηγῆς στὸ διαδίκτυο, προκειμένου νὰ καταστῇ προσβάσιμη σὲ μελετητὲς καὶ στὸ εὐρύ κοινὸ. Αὐτό ὁδήγησε στὴν ψηφιακὴ Κνωσὸ, τὴν ψηφιοποίηση καὶ τὴν εἰκονικὴ ἀνακατασκευὴ τῶν ἀνασκαφῶν τοῦ Ἄρθουρ Ἔβανς στὴν Κνωσὸ.




Πηγὲς:
Βιογραφία Ἔβανς : http://sirarthurevans.ashmus.ox.ac.uk/
Ἡ ψηφιοποίηση τῆς Κνωσοῦ : http://sirarthurevans.ashmus.ox.ac.uk/
Ἡ νομοθεσία καὶ ἡ πνευματικὴ ἀνάπτυξη στὴν Κρήτη : www.e-istoria.com
Τὸ ἀνάκτορο τῆς Κνωσοῦ : http://odysseus.culture.gr/



ellinoistorin.gr

0 σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου