Τετάρτη 22 Φεβρουαρίου 2017

Όταν η αρχαία Ελληνική μυθολογία "εμπνέει" καλλιτεχνικά αλλά και "σημαίνει εσωτερικά" , Δαίδαλος και Ίκαρος, αποσυμβολισμός.




Icarus, by Andy Scott,outside Prestwick Airport, Scotland, United Kingdom

Ο Ίκαρος ήταν γιος του Δαίδαλου και φυλακίστηκαν από τον Βασιλιά Μίνωα στον Λαβύρινθο διότι ο Δαίδαλος ως κατασκευαστής του Λαβύρινθου βοήθησε τη Αριάδνη, και τον Θησέα, στον φόνο του Μινώταυρου, και στην έξοδο από τον λαβύρινθο.

Ο Δαίδαλος κατασκευάζει δύο ζευγάρια φτερά από πούπουλα και κερί, ένα για τον ίδιο και ένα για τον Ίκαρο. Πριν ξεκινήσει η πτήση ο Δαίδαλος έδωσε οδηγίες στον γιο του Ίκαρο, για την πτήση προειδοποιώντας τον πως αν πλησίαζε πολύ κοντά στο νερό της θάλασσας, η υγρασία θα πότιζε τα πούπουλα που θα βάραιναν και θα έκαναν τα φτερά άχρηστα. Εάν επίσης πετούσε πολύ ψηλά κοντά στον ήλιο, η ψηλή θερμοκρασία θα έλιωνε το κερί και τα φτερά θα καταστρέφονταν.

Ο Ίκαρος συμφώνησε αλλά ενθουσιάστηκε τόσο πολύ με το πέταγμα που παρασύρθηκε, και το μετέτρεψε σε παιχνίδι αψηφώντας τις οδηγίες του πατέρα του. Ανέβηκε ψηλά στον ουρανό, τόσο ψηλά που ο ήλιος έλιωσε το κερί, τα φτερά του διαλύθηκαν και αυτός έπεσε στη θάλασσα και πνίγηκε.

Ο συμβολισμός είναι απλός αλλά εξαιρετικά σημαίνων. Εν τάχει, όταν ο άνθρωπος γίνεται αλαζόνας τότε εγκλωβίζεται στα σκοτάδια μιας φυλακής την οποία έχει κατασκευάσει ο ίδιος για τον εαυτό του.

Η πτώση και ο τραγικός θάνατος του Ικάρου, συνέπεια της μέθης του ενθουσιασμού, αλλά και της απερίσκεπτης χρήσης της γνώσης, πιστοποιεί την τραγικότητα της ανθρώπινης ύπαρξης, της ψυχής, που είναι δέσμια του υλικού της σώματος. Ξεπερνώντας το μέτρο και θέλοντας να γίνει ο ίδιος Θεός, ξεχνά την θνητή του φύση. Η θεϊκή του φύση δεν είναι μόνο εκεί που την αναζητά στα όρια του Ουρανού, αλλά εγγύτερα από όσο υποψιάζεται. Βρίσκεται κρυμμένη μέσα του, στον δαιδαλώδη λαβύρινθο του νου και της καρδιάς του. Εάν δεν το αντιληφθεί αυτό, και παρόλα αυτά συμπεριφέρεται αλαζονικά μη σεβόμενος τόσο την φύση, όσο και την φύση του, τότε διαπράττει ύβρη και επέρχεται αναπόφευκτα η Νέμεσις.

Ως επίλογο θα χρησιμοποιήσω ένα σχετικό απόσπασμα από τις Διατριβές του Επίκτητου :

« Έχεις μέσα σου ένα κομμάτι απ' το Θεό. Γιατί λοιπόν αγνοείς αυτή τη συγγένεια; Αν ήταν μπροστά σου ένα άγαλμα του Θεού, δε θα τολμούσες να κάνεις τίποτα απ' όσα κάνεις τώρα. Κι ενώ είναι ο ίδιος ο Θεός παρών μέσα σου και τα βλέπει όλα και τ' ακούει, δε ντρέπεσαι να κάνεις το κακό, μη έχοντας συναίσθηση του τι είναι η φύση σου; Εσύ, που είσαι το κατασκεύασμα αυτού του Δημιουργού, θέλεις να το καταισχύνεις; Κι όμως, ο Θεός όχι μόνο σε κατασκεύασε, αλλά εμπιστεύτηκε και παρέδωσε σε σένα τον εαυτό σου. Κι εσύ δε θα το θυμηθείς αυτό, αλλά θα ντροπιάσεις τη κηδεμονία σου; Αν ο Θεός σού παρέδωσε τον εαυτό σου και είπε: Δεν είχα άλλον, που να τον εμπιστευόμουν περισσότερο από σένα. Φύλαγε μου αυτό τον άνθρωπο, όπως είναι η φύση του: Ταπεινό, πιστό, υψηλόφρονα, ατρόμητο, χωρίς πάθη, ατάραχο. Κι εσύ δε θα Του τον φυλάξεις;»

Και ο Καζαντζάκης ίσως συμπλήρωνε: «Θεό έχεις μέσα σου, Θεό κουβαλάς και δεν το ξέρεις - το μαθαίνεις μονάχα την ώρα που πεθαίνεις, μα 'ναι πολύ αργά.»

Υ.Γ. Ο Πλάτωνας στον "ΦΑΙΔΩΝ" ή περί ψυχής 109a γράφει:

«Λέγεται λοιπόν, ω συνομιλητή, πως η γη είναι, αν την έβλεπε κανείς από ψηλά σαν τις σφαίρες (μπάλες ποδοσφαίρου)* που είναι από δώδεκα κομμάτια διαφορετικού δέρματος. Δηλαδή είναι πολύχρωμη σφαίρα και τα μέρη της ξεχωρίζουν από τα χρώματα που έχει το καθένα, ενώ τα χρώματα που χρησιμοποιούν οι ζωγράφοι μας εδώ, δεν είναι παρά απομιμήσεις εκείνων των χρωμάτων.

Εκεί λοιπόν όλη η γη είναι χρωματισμένη απ αυτά τα χρώματα, που είναι πιο λαμπερά και καθαρά από τα εδώ. Κάποιο μέρος της είναι πορφυρό και καταπληκτικό στην ομορφιά,ενώ άλλο χρυσωπό, άλλο λευκότερο από το γύψο και το χιόνι, και έτσι είναι χρωματισμένη και με τα άλλα χρώματα, και ακόμα περισσότερα, και ωραιότερα από όσα εμείς έχουμε δει. Γιατί ακόμα και οι κοιλότητες της που είναι γεμάτες αέρα και νερό, παίρνουν μια απόχρωση λαμπερή μέσα στην ποικιλία των άλλων χρωμάτων, ώστε να δίνει την εντύπωση μιας ενιαίας εικόνας πολύχρωμης..

..Έχω πεισθεί λοιπόν , ότι η γη είναι σφαιρική και δεν έχει ανάγκη ούτε αέρος ούτε άλλου στηρίγματος δια να μην πέσει. Αλλά αρκεί δια να συγκρατείται η ομοιογένεια του ουρανού αυτού, προς εαυτόν σε όλα τα σημεία και η ισορροπία αυτής της ίδιας της γης,επειδή κάθε πράγμα που ισορροπεί εντός ομοιογενούς περιβάλλοντος που και αυτό τελείεν ισορροπία δεν μπορεί να κλίνει προς καμία πλευρά και θα παραμείνει ακλινές δηλ αμετακίνητο».

Ερμηνεία: Η ψυχή δεν γνωρίζει όρια...Παρόμοιες αναφορές δεν σημαίνουν κατ' ανάγκη πτήσεις με ιπτάμενους δίσκους...Για να ερμηνεύσουμε τους αρχαίους πρέπει να σκεπτόμαστε όπως αυτοί, κατανοώντας την εποχή τις ανάγκες και τις συνθήκες της εποχής τους, πράγμα καθόλου εύκολο....

0 σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου