Βίβλος των Νεκρών: Το ταξίδι της Ψυχής μετά τον Θάνατο

Ο Αρχαίος Αιγυπτιακός «Οδηγός για τους Νεκρούς» ή όπως είναι ευρύτερα γνωστός, Η Βίβλος των Νεκρών, παρέχει εξαιρετικές πληροφορίες για την Πνευματική κληρονομιά της Αιγύπτου αλλά και για το ταξίδι της Ψυχής του ανθρώπου μετά τον θάνατό του. Ας δούμε την ιστορία και τα περιεχόμενα της Διασημότερης Βίβλου των Νεκρών, αποκαλύπτοντας τα σκοτεινά μυστήρια, τις υπερφυσικές ιδιότητες που εμπεριέχει αλλά και τις πρακτικές οδηγίες για μία αποδοτική μετά θάνατον ζωή.

Ο Θάνατος επικρατεί στην ιστορία του ανθρώπινου πολιτισμού, επιβεβαιώνοντας την θνησιμότητα κάθε όντος που περπατάει σε αυτό τον πλανήτη. Η Έννοια του θανάτου τρομοκρατεί το ανθρώπινο είδος για χιλιετίες τώρα και η ακύρωσή του έχει επιχειρηθεί με διάφορους τρόπους, αρκετοί από τους οποίους έχουν καταγραφεί σε αρκετές θρησκευτικές πεποιθήσεις. Ο Αιγυπτιακός πολιτισμός φυσικά δεν αποτέλεσε εξαίρεση. Η χαρακτηριστική παρανόηση που γεννά η Βίβλος των Νεκρών είναι πως πρόκειται για ένα αρχαίο Αιγυπτιακό θρησκευτικό Δόγμα. Όμως για να κατανοήσουμε καλύτερα το βιβλίο αυτό θα πρέπει να το θεωρήσουμε έναν πρακτικό οδηγό για εκείνους που απεβίωσαν, που παρέχει οδηγίες πλοήγησεις στους κόσμους των ψυχών αλλά και τρόπους με τους οποίους μία ψυχή μπορεί να αποφύγει «τα εμπόδια» του Κάτω κόσμου ώστε να ολοκληρώσει με επιτυχία την διαδρομή προς τον «Παράδεισο».

Βίβλος των Νεκρών : Η ιστορια

Ο Σερ Γουάλις Μπάτζ ήταν ένας Άγγλος Αιγυπτιολόγος και Φιλόλογος του Βρετανικού Μουσείου. Ανάμεσα στα χιλιάδες αρχαία αντικείμενα που αγόρασε κατά την διάρκεια της καριέρας του ήταν και ο Πάπυρος του Ani, μία εκδοχή της Βίβλο των Νεκρών. Η εκδοχή αυτή του Κειμένου που ανακαλύφθηκε στις Αρχαίες Θήβες περιείχε κεφάλαια που περιέχει η γνωστή Βίβλος των Νεκρών, μαζί με άλλα κομμάτια που υπήρχαν χαραγμένα σε τύμβους και η ύπαρξή τους χρονολογείται περίπου 3000 χρόνια προ Χριστού. Τα πρώτα νεκρικά χειρόγραφα που γνωρίζουμε είναι τα Πυραμιδικά κείμενα, που ανακαλύφθηκαν στην καρδία της Πυραμίδας του Βασιλιά Unas της 5ης Δυναστείας και χρονολογούνται γύρω στο 2400 Π.Χ. Το κείμενο βρισκόταν χαραγμένο στους Νεκρικούς θαλάμους και δεν ήταν πραγματικό βιβλίο, και περιέγραφε τον τρόπο με τον οποίο οι αιθερικές ψυχές μπορούν να ανυψωθούν στους επουράνιους παράδεισους για να μετατραπούν σε θεικές οντότητες μέσα από την ένωσή τους με τον Θεό Ra.



Η Βίβλος των Νεκρών που γνωρίζουν οι περισσότεροι με την μορφή που έχει διαμορφώθηκε έπειτα από αυτές τις δύο εκδοχές ενσωματώνοντας αρκετό περιεχόμενο αλλά με αρκετές προσθήκες. Η 19η Δυναστεία εξάπλωσε αυτούς τους πάπυρους μέσα στους οποίους ήταν γραμμένο το κείμενο, το οποίο και τοποθετούσαν στον τάφο του νεκρόυ. Ο Πάπυρος του Άνι ήταν τέτοιας μορφής κείμενο. Κάθε ατομικη Βίβλος των Νεκρών έπρεπε να γραφεί και να εικονογραφηθεί από μία ομάδα καλλιτεχνών και καλλιγράφων. Σε αυτό το στάδιο οι πάπυροι εμποροποιήθηκαν, αφήνοντας τα στοιχεία κενά έτσι ώστε ο ενδιαφερόμενος να μπροεί να προσθέσει τα προσωπικά του δεδομένα έτσι ώστε να εξατομικεύσει τον πάπυρο των Νεκρών.

Φυσικά αφού αυτά τα κείμενα εμπορικοποιήθηκαν μπορεί κανείς να βρεί αρκετά αντίγραφα, όλα διαφορετικά μεταξύ τους ανάλογα με την περίοδο που δημιουργήθηκαν και τους συγγραφείς που τα παρήγαγαν. Αρκετά αντίγραφα δημιουργήθηκαν από ομάδες συγγραφέων και καλλιτεχνών λόγω του γιγαντιαίου μεγέθους των περιεχομένων της Βίβλου. Το 2011 ερευνητές στο μουσείο του Brooklyn μετέφρασαν στα Αγγλικά μία συγκεκριμένη αφύσικη έκδοση που ήταν χαραγμένη και στις δύο πλευρές. Η χρονολόγηση το τοποθετεί μεταξύ του 1620 Π.Χ και 1430 Π.Χ. Αυτή η ασυνήθιστη Βίβλος των Νεκρών βρίσκεται στον Θάλαμο του μουσίου που περιέχει τις Μούμιες. Στο ίδιο μουσείο μπορεί κάποιος να δει τον Πάπυρο του Άνι που περιγράψαμε στην αρχή του άρθρου.

Ο Σκοπός ύπαρξης της Βίβλου των Νεκρών γίνεται καλύτερα κατανοητός αν ερευνηθεί κάτω από το πρίσμα της θεωρίας της Αέναης Ζωής. Ένας σημαντικός περιορισμός που αφορά την Ανάλυση της Θρησκείας της Αρχαίας Αιγύπτου είναι το γεγονός πως είναι δύσκολο για κάποιον να εκθέσει τις ιδέες και τις πεποιθήσεις του πολιτισμού με μία βεβαιότητα, αφού καθώς αναπτυσσόταν ο πολιτισμός διαμορφωνόταν κατάλληλα και η θρησκευτική ιδέα αποδίδοντας έτσι διαφορετικές ερμηνείες κάθε φορά. Μία πεποίθηση όμως που διαμόρφωσε ολόκληρη την μεταμόρφωση της Αιγυπτιακής Θρησκείας ήταν η πεποίθηση πως σε κάποιο σημείο μετά τον θάνατο, η ψυχή ή ένα αιθερικό κομμάτι του ατόμου επιστρέφει στην ζωή. Για αυτή την ίδια πεποίθηση οι αρχαίοι Αιγύπτιοι μεριμνούσαν ώστε να διατηρηθεί το κορμί του Νεκρού κατά την ταφή του. Ανάλογα την περίοδο, αυτή η διαδικασία συμπεριελάμβανε το βαλσάμωμα του Νεκρού και της τοποθέτησης του σώματος σε ένα θάλαμο μέσα στον οποίο χαράσσονταν τα περιεχόμενα της Βίβλου των Νεκρών, έτσι ώστε η Ψυχή να βρει τον δρόμο της προς τον Πνευματικό παράδεισο και έπειτα την ενσάρκωση ξανά.

Επιπρόσθετα οι Ιερείς αλλά και τα μέλη του θανόντα προσεύχονταν και πραγματοποιούσαν λιτανίες κατά την ταφή. Όλα αυτά τα τελετουργικά ήταν συμβολικής φύσης, αποτυπώνοντας την μεταβατική κατάσταση στην οποία εισχωρούσε ο νεκρός, την μετάβαση από την φυσική ύπαρξη που ήταν γνωστή ως Khat, στην άυλη φύση του Όλον που περιγράφεται μέσα στις γραφές καθώς η Ψυχή πραγματοποιεί το ταξίδι της ανύψωσης μέσα από τον κάτω κόσμο. Στην εισαγωγή του στον Πάπυρο του Άνι, ο Σερ Γουάλις Μπάτζ αναφέρει με λεπτομέρειες αυτά τα μέρη, με το πρώτο να είναι η καρδιά ή Ka, για την διατήρηση του οποίου οι οικείοι άφηναν πληθώρα φαγητού στον Τάφο. 

 Το επόμενο είναι η ψυχή, ή Ba που παραδόξως είναι ένα ενυπόστατο όπως είναι τα υπόλοιπα μέλη του σώματος. Άλλες πτυχές είναι η Σκιά ή khaibit, η Διάννοια ή khu, η μορφή ή η φυσική μουμιοποίηση του σώματος που αποκαλείται sekhem και τέλος το Ren που είναι το όνομα του ανθρώπου. Σύμφωνα με μερικά αρχαία κείμενα ο Παράδεισος στον οποίο ήθελαν να ανέλθουν οι Ψυχές ήταν στον Ουρανό και η πρόσβασή του πραγματοποιούταν μέσα από μία σκάλα, ενώ άλλα κείμενα αναφέρουν πως ήταν μέσα από ένα τεράστιο κενό στα βουνά της Άβυδου στην Αίγυπτο. Όμως ο υπέρτατος προορισμός ήταν η περιοχή του Tuat, ή ο Κάτω Κόσμος (Budge 1895).

Η Βίβλος των Νεκρών περιέχει πληθώρα από μαγικά ξόρκια, τα οποία ο ιδιοκτήτης της θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει για να βοηθηθεί στην αναζήτηση της μετά θάνατον ζωής. Το ταξίδι αυτό είναι επικίνδυνο με πολλούς τρόπους, και επέρχεται κατά τους Αιγύπτιους μέσα από τις αναμετρήσεις με ζοφερά πλάσματα και άλλες υπερφυσικές οντότητες. Η Βίβλος των Νεκρών θεωρούταν ένα απαραίτητο εργαλείο για την επικράτηση αυτών των υπερβατικών αναμετρήσεων και την επίτευξη της ανύψωσης της Ψυχής προς την επόμενη ζωή. Η Χρήση της Μαγείας ήταν καθ’όλα νόμιμη στην Αρχαία Αίγυπτο (heka). Εκείνος που γνώριζε το όνομα κάποιας υπερφυσικής οντότητας κατείχε και τις δυνάμεις της, και για αυτό τον λόγο η Βίβλος των Νεκρών περιείχε αρκετά από τα ονόματα των Δαιμονικών οντοτήτων που θα αντιμετώπιζε η Ψυχή του Νεκρού στην νεκρική περιπλάνησή της.

Η Αιγυπτιακή Βίβλος των Νεκρών έχει μεγάλη σημασία ως κείμενο, αφού είναι το Πρώτο θρησκευτικό κείμενο που περιέχει πεποιθήσεις σχετικά με την ζωή μετά τον Θάνατο του ανθρώπου, μία αναζήτηση που συνεχίζεται ακόμα και στις ημέρες μας, αφού το ταξίδι της Ψυχής του ανθρώπου είναι ένα ταξίδι πο σαγηνεύει όλους όσους πιστεύουν πως ο άνθρωπος είναι ένα Ον υπερβατικό, και πως ο Θάνατος δεν είναι το τέλος, παρά η αρχή μίας επόμενης ζωής.

ΠΗΓΗ